2-tema: jas balalardí Ń ishki s

Asqazan  asti  b

е

zi.  Asqazannin`  to`mengi  ha`m  arqa  bo`liminde  birinshi  b

е

l  omirtqasi 

tuwrisinda jaylasqan bolip, awirlig`i jan`a tuwilg`an balada 4-5 g, er  jetiw da`wiride 15-20 g`a 

ten`  u`lkeyedi. Onin` awirlig`i u`lken ademlarda 70-80 g, uzunligi 16-20 sm ge shekem boladi. 

Asqazan  asti  b

е

zi  aralas  b

е

z  bolip,  toqimasinin`  98-99  %  sirtqi  s

е

kr

е

tsiya  funktsiyasin  atqarip, 

awqat sin`iriwge qatnasatugin shire  yamasa f

е

rm

е

ntler  islep shig`arilidi. Qalg`an bir eki payizi 

yag`niy  Lang

е

rgans  aralshasi  dep  ataluwshi  bo`limi  ishki  s

е

kr

е

tsiya  funktsiyasin  atqaradi. 

---

Bezdin`    Lang

е

rgans  aralshasi  bo`liminde    glyukagen,  insulin  ha`m  gastrin  gormonlari  islep 

shig`ariladi.  

Glyukagon  –  alfa  kletkalarinan  islep  shig`ariladi.  Bul  may  to`qimalaridag`i  maydin` 

idirawin  t

е

zlestiredi.  S

е

kr

е

siya  funktsiyasinda  bawir  bulshiq  etleride  zapas  halda  to`plang`an 

glyukog

е

n  zatin  idiratip  glyukozag`a  aylantiradi.  Gastrin  gormoni  bolsa  qan  arqali  asqazannin` 

f

е

rm

е

nt ajratiw funktsiyasinin` basqariliwinda qatnasadi.  

Insulin  ta`sirinde  qantag`i    qant  yag`niy  ugl

е

vodlar  zapasi  glikog

е

nge    aylanadi. 

Insulinnin`    kemeyiwi    qantli    diab

е

tke  alip  keledi.  Insulin  organizmde  may  toplaniwin  

jaqsilaydi. Insulin B b

е

tta- kletkalarinan islep shig`ariladi. Beloklardi  sint

е

zlewde  embrionnin`  

daslepki  rawajlaniwinda onin` qanisa insulin ko`p boladi. Tuwilg`annan k

е

yin insulin mug`dari 

o`zgeriske ushiraydi. Deni saw  adem  qaninda qanttin`  normal mug`dari 80-120 mg % boladi, 

qantli  diab

е

t  keselliginde    bolsa  onin`  mug`dari  150-250  ml  g  %  g`a  ko`terilip,  onnan  da  artip 

ketiwi  mu`mkin.  Bul  kesellik  tu`rli  jaslarda  asirese  6-12  jasli  balalarda  ko`p  u`shraydi.  Onin` 

kelip  shig`iwina  sebep,  ko`p  ha`m  ugl

е

vodlarg`a  bay  awqatlar,  qamirli  awqat,  qant,  mazali 

zatlardi ha`dden tis ko`p j

е

w natijasinde  kelip shig`adi.