2-Tema: Beloklardıń ximiyalıq dúzilisi, funktsiyası Aminokislotalar, olardıń fizik-ximiyalıq qásiyetleri Beloklardıń fizikximiyalıq qásiyetleri

4. Aminokislotalardın` ulıwma qa`siyetleri 
Aminokislotalardın` amfoterlik qa`siyetleri.
Aminokislotalar quramında kislota qa`siyetine 
iye bolg`an karboksil topar (-SOOH) ha`m ishqor qa`siyetke iye bolg`an amino topar (-NH
2
) bar. 
suwlı eritpelerde aminokislotalardın` ha`r eki funktsional toparı dissotsiyalanadı. 

---

Bunday ko`rinistegi aminokislotalar biopoliyar ionlar dep ataladı. 
Kislotalı yamasa siltili sharayatda aminokislotalar elektr maydanında to`mendegishe 
xarajat qıladı. Kislotalı sharayatta kation sıpatında
R R 
׀
׀ 
H
2
N – CH – COOH + H
+
- H
+
N – CH – COOH
İshqoriy sharayatta anion 
R R 
׀ ׀
H
2
N – CH – COOH + OH
-
--- H
2
N – CH – COO
- 
+H
2
O 
Sol qa`siyetlerine qaray aminokislotalar amfoter birikpeler esaplanadı ha`m kletkada 
buferlik wazıypasın atqaradı. Aminokislotalar molekulasının` forması neitral bolg`an vodorod 
ionlarıkonsentratsiyası olardın` izoelektrik tochkası (İET) dep ataladı. Ha`r qıylı 
aminokislotalardın` izoelektrik tochkası (İET) ha`r qıylı boladı. 
Ma`selen: Alanin İET pH-6; Lizin İET pH – 9,74;Tsistein İET pH – 5,07
5. Aminokislotalardın` optik qa`siyetleri 
Aminokislotalardın` en` za`ru`r qa`siyetleri biri olardın` optik aktivlikke iye bolıwı. Glitsin 
bunnan mustasna. Aminokislotalar molekulasında asimmetrik uglerod atomları barlıg`ı ushın 
olardın` suwlı eritpesi kutblangan nur satxini on`g`a yamasa shepke buradı. Beloklar quramına 
kiretug`ın barlıq aminokislotalar L- toparg`a tiyisli bolıp, ta`biyiy aminokislotalar dep ataladı. L – 
qatardag`a aminokislota molekulanın` fazoviy jaylasıwın da ko`rsetedi. Aminokislotalardın` optik 
izomerlerin anıqlawda L- serin molekulası du`ziliwinen paydalanıladı. 

---