2. Regulyarizatsiya uchun ishlatiladigan ba'zi usullar

9-ma’ruza uchun o’zini-o’zi tekshirish savollari

1. 
   MO’ fanining maqsadi nima?
   
2. 
   MO’ ning ma’nosini izohlang?
   
3. 
   MO’ ning asosiy tushunchalargaizoh bering?
   
4. 
   MO’ qandy bosqichlardan iborat?
   
5. 
   Timsolni tanish masalasi qanday qoyiladi?
   
6. 
   Timsol tushunchasini izohlang?
   
7. 
   Obyektning belgilari qanday turlarga bo’linadi
   
8. 
   Empirik ma’lumotlarni izohlang?
   
9. 
   Sun'iy intellekt (SI) nima?
   
10. 
    Intellekt atamasi nimani anglatadi?
    
11. 
    SI ning olimlar tomonidan taklif qilingan qanday ta'riflari mavjud?
    
12. 
    Bugungi kunda SIni ko'pchilik nuqtai nazaridan umumiylikga ega uchta ta’rifni keltiring?
    
13. 
    SIT nima?
    
14. 
    Nechanchi yilda va qayerda "sun'iy intellekt" atamasi taklif etildi?
    
15. 
    "Mantiqchi-nazariyotchi" va "Masalani universal yechuvchi" dasturlarni kimlar yaratgan?
    
16. 
    SITlarning tipik sxemasi qanday bloklardan iborat?
    
17. 
    21. SITlardan foydalanishning funksional strukturasi qanday bloklardan iborat?
    
18. 
    SI usullarini rivojlanishining uchta pog’onasini keltiring?
    
19. 
    DENDRAL, MYCIN, "PROSPECTOR", LUNAR tizimlari qanday tizimlar va ular qanday vazifalarni bajargan?
    
20. 
    1-avlod intellektual tizimlarni (exspert tizimlarni) yaratish va shakllanish etapini izohlang?
    
21. 
    2-avlod intellektual tizimlarni (integrallashgan va gibrid) yaratish va shakllanish etapiniizohlang?
    
22. 
    S.N. Pavlov tomonidan taqdim etilgan SI tizimlarini sinflashni keltiring.
    
23. 
    Strukturali, evolyutsiyali va imitatsiyali yondashuvlarni izohlang?
    
24. 
    SITlari kelajakda qanday masalalarni amalga oshirishi lozim?
    

9-ma’ruza uchun testlar

1. 
   Mashinani o’qitish (Machine Learning) – bu kompyuterni dasturlashning yangi yo’nalishi bo’lib, ma’lumotlarni ............ olish va shu ma’lumotlar asosida ............. xususiyatiga ega bo’lishidir.
   

a) o’qib; o’rganish;
b) saralab; differensiallash;
c) sezish; his qilish;
e) saralab; integrallash.

2. 
   Mashinali o’qitish - bu ........................................
   

a) ma'lumotlardan ma'lumot olishdir;b) integrallashuv jarayonidir;
c) ma’lumotlarni to’plashdir;e) his qilish jarayonidir.
3. X - obyektlar to’plami, Y- javoblar to’plami uchun f:X→Y no’malum bog’liqlik maqsad funksiyani aniqlashning hal qiluvchi (decision function) R:X→Y algoritmini qurish – bu .............. masalasining qo’yilishi hisoblanadi.
a) o’qitish; b) integrallashuv; c) gibridlashuv; e) masofani hisoblash.
4. Muammoni aniqlash, ma’lumotlarni tayyorlash, algoritmni ishlab chiqish va baholash, natijaviy ma’lumotlar aniqligini oshirish va yakuniy natijani taqdim qilish –bu .................. bosqichlari hisoblanadi.
a) mashinanio’qitish;
b) ekspertlarni aniqlash;
c) mashinani sozlash;
e) ekspertlarni tanlash.
5.«Timsol» so‘zi ... so‘zdan olingan va ... kabi tushunchalarni bidiradi.
a) inglizcha “Pattern recognition” ; “timsol”, “model”, “bog‘liqlik”, “uslub”;
b) nemischa “Pattern recognition”; “timsol”, “funksiy”, “bolakli”, “uslub” ;
c) fransuzcha “Pattern recognitio”; “timsol”, “qoida”, “uzlukli”, “algoritm” ;
e) grekcha “Pattern recognit”; “timsol”, “formula”, “uzluksiz”, “qoida”;
6. Timsollarni tanib olishning asosiy vazifasi – bu obyektlarning bir-biriga ... o‘rganishda ishlatiladigan, ya’ni ularning ... aniqlaydigan qaror qabul qiluvchi qoidalarni topishdan iborat.
a) mosligini; o‘xshashligini; b) mos emasligini; moslik qoidalarini;
c) to’liqligini; kattaligini; e) qarashliligini; kichchikligini;
7. Obyektlarni tanib olish uchun ... foydalaniladi.
a) muhim belgilardan; b) barcha belgilardan;
c) bir xil belgilardan; e) yopiluvchi belgilardan.
8. Sinf – bu ... xususiyatga ega bo‘lgan ... to‘plamidir.
a) umumiy; obyektlar; b) diametr; to’rtburchaklar;
c) harorat; raqamlar; e) og’rlik; harflar.
9. Obyektlar haqida empirik ma’lumotlar ............ yordamida aniqlanadi.
a) tajriba; b) ekspert; c) foydalanuvchi; e) kompyuter.
10. Obyektlar haqidagi ma’lumotlarni o‘rganish ............... topishga asoslanadi.
a) obyektlar uchun xos bo‘lgan asosiy belgilarni;
b) obyektlar uchun xos bo‘lmagan asosiy belgilarni;
c) obyektlar uchun chegaraviy shartibo‘lgan asosiy belgilarni;
e) obyektlar uchun boshlang‘ich sharti bo‘lmagan asosiy belgilarni.
11. Timsollarni anglovchi tizimlarni yaratishda eng asosiy masalalardan biri – bu ... harakteristikalarini aniqlashdan iborat.
a) obyektlarning; b) etalonlarning; c) qaror qabul qiluvchi qoidalarning;
e) to’plamlarning.
12. Belgilarning turlari qaysi javobda to’gri keltirilgam?
a) Determinalli, mantiqli, strukturali, ehtimolli, nominalli;
b) Strukturali, ehtimolli, chiziqli, etalonli, bo’sag’ali;
c) Determinalli, bo’lakli , bo’sag’ali, skeletli, mantiqli;
e) Strukturali, skeletli, chiziqli, determinalli.
13. Determinalli belgilar ……….… qiymatlarga ega bo’ladi.
a) aniq va sonli; b) chin; c) ehtimolli; e) simvolli.
14. Etimolli belgilar ..........… qiymatlarga ega bo’ladi.
a) tavakkali; b) yolg’on; c) chin; e) aniq.
15. Mantiqiy belgilar ..........… qiymatlarga ega bo’ladi.
a) chin yoki yolg’on; b) tavakkali; c) simvolli; e) uzluksiz.
16. Strukturali belgilar ....................... ko’rinishidagi obyektlarda uchraydi.
a) simvol va tasvir; b) faqat simvol va raqam; c) faqat tasvir va harf;
e) faqat harf va raqam.
17. Timsollarni anglovchi tizimlarni yaratishda ....... alfavitini to‘liq aniqlash kerak.
a) obyektlarni harakterlovchi belgilar; b) belgilarni harakterlovchi obyektlar;
c) sinflarni harakterlovchi obyektlar; e) qaror qabul qiluvchi qoidalar.
18. Sinflashtirish – bu ......................asosida sinflarga bo‘lish.
a) obyektlarni belgilar; b) obyektlarni etalon tanlov;
c) etalon tanlovni erkin tanlov;e) harflarni erkin tanlov.

19. 
    Intellekt -bu …………………………………tushunchalarini anglatadi.
    

a) b) va e) javoblar to’g’ri;
b) aql va idrok;
c) sezish va his qilish ;
e) ong va insonning fikrlash qobilyati.

19. 
    “Sun’iyintellekt” atamasi nechanchi yida va qayerda taklif etilgan.
    

a) 1956 yilda Dartmut kolleji seminarida;
b) 1956 yilda Massachussets Texnologiya Institutida;
c) 1956 yilda Carnegie Mellon Universitetida;
e) 1956 yilda Dartmut Universitetida seminarida.

19. 
    Sun’iy intellekt -bu …………………………………tushunchalarini anglatadi.
    

a) b) va c) javoblar to’g’ri;
b) inson intellektining alohida funksiyalarini bajarishni ta’minlovchi avtomatik tizim;
c) qaror qabul qilish, muammoni hal qilish, o’qitish, o’rgatish kabi insoniy fikrlash bilan bog'liq bo'lgan faoliyat turlari;
e) kompyuter sxemasi.

19. 
    Sun’iy intellekt tizimi (SIT) -bu ……………………………. hisoblanadi.
    

a) barcha javoblar to’g’ri;
b) kompyuterli va kreativ tizim;
c) murakkab strukturali moslashish;
e) maqsadga erishish uchun muhit o’zgarishiga moslashish va soha o’zgarishidagi ichki holat.

19. 
    "Mantiqchi-nazariyotchi" va "Masalani universal yechuvchi" dasturlarni nechanchi yillarda va kimlar yaratgan?
    

a) 1950-yillarning oxirlarida Nyuell, Sayman va Shoylar;
b) 1955-yilda D. Edmonds va F. Rosenblatt;
c) 1950-yilda Nyuell va F. Rosenblatt;
e) 1957-yilda F. Rosenblatt va J. Makkarti.

19. 
    Sun’iy intellekt usullarini rivojlanishining birinchi pog’onasida tadqiqot maydonida masalalar sifatida………………………………….. qaralgan.
    

a) turli xil o’yinlar, boshqotirmalar, matematik masalalar;
b) inson yechmaydigan masalalar;
c) insonga o’xshab yechmaydigan dasturlar;
e) sezuvchi robotlar yaratish.

19. 
    Sun’iy intellekt usullarini rivojlanishining ikkinchi pog’onasi ………………………………….. bilan bog’liq.
    

a) integrallashgan robotlarning yaratilishi;
b) sezuvchi robotlarning yaratishlishi;
c) exspert tizimlarning yaratishlishi;
e) gapiruvchi robotlarning yaratilishi.

19. 
    Sun’iy intellekt usullarini rivojlanishining uchinchi pog’onasi …………………………………………………………bilan bog’liq.
    

a) b) va e) javoblar to’g’ri;
b) idrok etuvchi, dinamik muhitda murakkab rejalarning amalga oshirilishi;
c) mehanik integrallashgan robotlarning yaratilishi;
e) bilimlarni tavsiflovchi, inson bilan tabiiy tilda muloqot qiluvchi robotlarni ishlab chiqarilishi.

19. 
    DENDRAL -qanday vazifani bajargan?
    

a) murakkab organik molekulalar strukturalarini tanish uchun qo’llaniladigan ekspert tizim;
b) idrok etuvchi, dinamik muhitda murakkab rejalarni amalga oshiruvchi ekspert tizim;
c) mehanik integrallashgan robotlarni boshqaruvchi ekspert tizim;
e) robotlarni ishlab chiqarishga mo’ljallangan ekspert tizim.

19. 
    MYCIN -qanday vazifani bajargan?
    

a) ichak kasalliklariga tashxis qo`yuvchi ekspert tizim;
b) murakkab rejalarni amalga oshiruvchi ekspert tizim;
c) iqtisodiy masalalarni boshqaruvchi ekspert tizim;
e) bank operatsiyalariga mo’ljallangan ekspert tizim.

19.