2. Qadimgi Xitoy madaniyati

Nazorat topshirig‘i: 
1.Xitoy sivilizatsiyasi shakllanishining o‘ziga xos jihatlariga baho bering. 
2.Xitoy sivilizatsiyasining asoslarini tahlil qiladi. 
3. Xitoy davlatchiligi taraqqiyotining bosqichlarini izohlaydi. 
4. Xitoy davlatchiligida hukm surgan sulolalarni sanang. 
5. Xitoy madaniyatining erishgan yutuqlarini tahlil qiling. 
6. Xitoy falsafiy maktablari va ularning ta’limoti haqida ma’lumot bering. 
7. Dongshon sivilizatsiyasi va uning boshqa hududlarga ta’siri.
8.Hind sivilizatsiyasining jahon sivilizatsiyasi taraqqiyotiga qo‘shgan hissasiga 
baho bering. 
9.Qadimgi Hind sivilizatsiyasi tarixini bosqichlarga bo‘lib o‘rganilishi. 
10.Hind madaniyatining rang-barangligi sabablarini izohlang. 
11.Hind xalqining diniy va mifologik tasavvurlari hamda falsafiy maktablari haqida 
ma’lumot bering. 
12.Hindistonda fan va adabiyot sohasida erishilgan yutuqlarni qayd eting. 
13.Hind sivilizatsiyasi yutuqlarining Janubiy-Sharqiy Osiyo, Markaziy Osiyo va 
Uzoq Sharq sivilizatsiyalariga ta’sirini izohlang. 
1.6. Yapon sivilizatsiyasi 
Reja: 
1.
Yaponiya tarixida Sharq va G‘arb. Yaponiya madaniyati.
2.
Fan. Adabiyot. San’at.
3.
Meydzi davri va zamonaviylashtirish muammosi. 
Mavzuga oid tayanch tushuncha va iboralar: 
“Yayoy” davri. Yematay va Yamato davlatlari. “qo‘rg‘onlar davri” (IV-VII 
asrlar). Ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish. Siyosiy tuzum. Ajdodlarga sig‘inish va 
sintoizm. Yaponiyada Budda ta’limoti. X-XVI asrlarda Yaponiya. Samuraylik. 
Iqtisodiy va siyosiy rivojlanishning asosiy belgilari. Yapon sivilizatsiyasining 
ajralgan (yakka)lik xususiyati. Yaponiya tarixida Sharq va G‘arb Yaponiya 
madaniyati. Fan. Adabiyot. San’at. Meydzi davri va zamonaviylashtirish 
muammosi. 
Yaponiya (
yaponcha
 
日本
Nippon, Nihon) - Sharqiy Osiyoda, Tinch 
okeandagi orollarda joylashgan davlat. Yaponiya hududida 6,8 mingga yaqin 
orol boʻlib, shim.sharqdan jan.gʻarbga qariyb 9.13 ming km ga choʻzilgan; eng 
yirik orollari: Hokkaydo, Honshu, Sekoku va Kyushu. Shim.dan Oxota dengizi, 

---

sharq va jan.sharqdan Tinch okean, gʻarbdan Yapon va Sharqiy Xitoy 
dengizlari bilan oʻralgan. Mayd. 377,8 ming km². Aholisi 127,8 mln. kishi 
(2004). Poytaxti - Tokio shahri Yaponiya maʼmuriy jihatdan 47 prefekturaga 
boʻlinadi. 
Yaponiya madaniyati nafaqat Dunyo madaniyatlari orasida, balki Osiyo 
halqlari madaniyatlari orasida ham o ‘ziga xosligi bilan betakror ko‘rinishi 
bilan ajralib turadi. U 10-11 asrlardan boshlab uzluksiz rivojlanib 
kelgan.17asrdan to 19 asrgacha ajnabiylar uchun yopiq bo’lgan.( Faqatgina 
Xitoy va Niderlandi mamlakatlari bilan aloqalar davom etgan.)Aynan 
mamlakatning shunday izolyatsiya paytida Yaponiyaning milliy o‘ziga xoslilik 
ijodiy rivojlanishiga turtki bo’ldi. Bir necha asrlardan keyin, Yaponiya Dunyo 
mamalakatlariga ochilgandan keyin,o‘zining boy madaniyati bilan dunyoni 
hayratga solib, Yevropa rassomchiligi, me’morchiligi va adabiyotiga o’zini 
ta’sirini o‘tkazmasdan qolmadi.
Yaponiya sivilizaciyasi qiyin va turli paytlarda sodir bo‘lgan etnik 
kontaktlar 
natijasida 
shakllangan. 
Yapon 
xalqining 
dunyoqarashi 
va 
psixologiyasining shakkanishiga xar doim tabiiy ofatlardan ogoh bo‘lib 
yashash va ishlov beriladigan yerlarning kamligi va uning qimmatbaholigini 
anglagan hayot tarzi katta ta ‘sir ko‘rsatgan. Yaponiya madaniyati xind va xitoy 
madaniyatlaridan farqli o‘laroq, o ‘rta asrlarda shakillanishni boshlagani uchun
unga dinamizm va tashqi ta’sirlarga ta’sirchanligi xos bo‘lgan.