2. P. R. 01imxo‘jayeva —

Ichak amyobasi (Entamoeba soli). Yo‘g‘on ichak bo‘shlig‘ida yashaydi. Morfologiyasi dizenteriya amyobasiga o'xshaydi. Vegetativ va sista shakllari mavjud. Nopatogen hisoblanadi, bakteriyalar, zamburug'lar, ovqat qoldiqlari bilan ovqatlanadi. O‘ziga xosligi sakkiz yadroli sistalar mavjudligidir.

Xivchinlilar (Flagelleta) sinfi

Xarakterli belgilari. Bitta yoki bir nechta xivchinlari mavjud. Ularning orasida geterotrof va autotrof shakllari uchraydi. Asosan jinssiz usulda, ayrimlari esa jinsiy usulda ko‘payadi. Xivchinlilar orasida juda ko‘p parazit turlar bor.

Leyshinaniyalar (Leishmania) avlodi

Tripanosomalar (Trypanosomatidae) oilasi.

Leyshmaniyalar (Leishmania) avlodi.

Leishmania donovani — ichki leyshmanioz qo‘zg‘atuvchisi.

Xo'jain organizmida joylashishi. Awal teri osti yog‘ kletchat- kasining retikuloendotelial hujayralarida joylashib, keyin jigar, taloq, suyak ko‘migi hujayralariga o‘tadi.

Geografik tarqalishi. O‘rta Yer dengizi, Kavkaz orti, Markaziy Osiyo mamlakatlarida tarqalgan.

Morfologiyasi. Odam va hayvon organizmida xivchinsiz (leysh- manial, hujayra ichi) shakllari, tashuvchi (iskabtopar) organizmida va sun’iy o‘stirilganda esa xivchinli (leptomonad) shakllar kuzatiladi (56- rasm).

Hayot sikli. Yuqish manbai odam va sutemizuvchilar (itlar, chiyabo‘rilar, kemiruvchilar) hisoblanadi. Leyshmaniyalarning maxsus, spetsifik tashuvchilari Rlebotomus avlodiga kiruvchi iskabtoparlardir. (Spetsifik tashuvchi organizmida parazit albatta ko‘payish bosqichlaridan birini o‘tadi). Odamga iskabtopar chaqishi orqali yuqadi. Leyshmaniyalar ichki a’zolar hujayralarida ko‘payadi, periferik qonda uchramaydi.

Patogen ta’siri. Visseral leyshmanioz bilan asosan bolalar kasallanadi. Kasallarda harorat ko‘tariladi, kamqonlik kuzatiladi, jigar, taloq, limfa tugunlari kattalashadi.

Laboratoriya tashhisi. Maxsus moslamalar yordamida to‘sh suyagidan yoki limfa bezlaridan punktat olib hujayralarni bo‘yab