2. P. R. 01imxo‘jayeva —

Noplastik belgilar:

A. Har qanday muhit sharoitida ham o'zgarmaydi. B. Ularga ko‘z rangi, qon guruhlari misol bo'ladi. D. Muhit sharoitiga bog'liq holda o'zgaradi. E. Ularga alpinistlardagi eritrotsitlar soni o'zgarishi misol bo'ladi. F. A va В javoblar to'g'ri.

2. 
   Modifikatsion o‘zgaruvchanlikda nima kuzatiladi?
   

A. Fenotip o'zgarishi. B. Fenotip va genotip o'zgarishlari. I).Muhit o'zgarishiga organizmlarning adaptiv reaksiyalari. E. A va В javoblar to'g'ri. F. A va D javoblar to'g'ri.

3. 
   Fenotip shakllanishi nimaga bog‘liq?
   

A. Genotipga. B. Genlarning o‘zaro ta’siriga. D. Tashqi muhit parametrlariga. E. Hamma javoblar bir-birini to'ldiradi. F. To‘g‘ri javob berilmagan.

4. 
   Fenokopiya — bu:
   

A. Mutant gen fenotipiga o'xshash belgi. B. Irsiy kasalliklarning har xil ko‘rinishlari. D. Fenotipik o'zgaruvchanlik. E. Mayib- majruhlikga sabab bo'luvchi o'zgarishlar. F. Hamma javoblar bir- birini to'ldiradi.

5. 
   Uzoq davom e.tuvchi modifikatsiyalar:
   

A. Irsiy o'zgaruvchanlikning bir turi. B. Partenogenez ko'payuvchilarda uchraydi. D. Vegetativ ko'payuvchilarda uchraydi.

5. 
   A va В javoblar to'g'ri. F. В va D javoblar to'g'ri.
   

6. 
   Morfozlar nima?
   

A. Muhit omillarining zararli ta’sirida yuzaga chiqadigan o'zgarishlar. B. Ular irsiylanadi. D. Ular irsiylanmaydi. E. A va В javoblar to'g'ri. F. A va D javoblar to'g'ri.

7. 
   Qanday organizmlar yaxshi moslanuvchan bo‘ladi?
   

A. Reaksiya normasi tor bo'lgan organizmlar. B. Reaksiya normasi keng bo'lgan organizmlar. D. Moslanuvchanlik reaksiya normasiga bog'liq emas. E. Dominant gomozigot organizmlar. F. Retsessiv gomozigot organizmlar.

8. 
   Ketle qonuni:
   

A. Belgining kichik ko'rsatkichlari ko'proq uchraydi. B. Bel- gining juqori ko'rsatkichlari ko'proq uchraydi. D. Belgining o'rtacha ko'rsatkichlari ko'proq uchraydi. E. A va D javoblar to'g'ri.

5. 
   В va D javoblar to'g'ri.
   

.9. Modifikatsion o'zgaruvchanlik xususiyatlarini aniqlang:

A. O'zgarishlar yoppasiga kuzatiladi. B. O'zgarishlar ta’sir kuchiga bog'liq. D. O'zgarishlar kam vaqt davom etadi. E. A va В javoblar to'g'ri. F. Hamma javoblar to'g'ri.

10. 
    Modifikatsion o'zgaruvchanlik ahamiyati:
    

A. Organizmlaming muhitga moslanuvchanligini ta’minlaydi. B. Evolutsion ahamiyatga ega. D. Moslanuvchanlikka ta’sir qilmaydi. E. Faqat fenokopiyalar ahamiyatga ega. F. Faqat uzoq davom etuvchi modifikatsiyalar ahamiyatga ega.

8. 
   mavzu. IRSIY O‘ZGARUVCIIANLIK
   

Mavzuning mazmuni.

Irsiy o‘zgaruvchanlik genotipik o‘zgaruvchanlik deb ham ataladi. Uni kombinativ va mutatsion o'zgaruvchanliklarga ajratiladi.

Kombinativ o‘zgaruvchanlik. Bundatgenlar tuzilishi o'zgarmaydi, genotipda yangi genlar majmuasi hosil bo'ladi. Jinsiy ko‘payuvchi organizmlarda kombinatsion o‘zgaruvchanlikning quyidagi mexanizmlari mavjud:

1. 
   Meyozda xromosomalarning mustaqil taqsimlanishi.
   
2. 
   Otalanish jarayonida xromosomalarning tasodifiy to‘plami hosil bo'lishi.
   
3. 
   Krossingover natijasida genlar rekombinatsiyalanishi.
   

Jinssiz ko'payuvchi mikroorganizmlarda kombinativ o‘zgaruv- chanlikning o'ziga xos mexanizmlari: transformatsiya va transduksiya mavjud.

Transformatsiya — hujayrada irsiyatning unga yot DNK kirishi natijasida o‘zgarishi (Griffit — 1928, Everi — 1944).

Transduksiya — irsiy axborotni bir hujayradan ikkinchisiga viruslar (bakteriofaglar) orqali ko‘chirilishi.