2. P. R. 01imxo‘jayeva —

61- rasm. Ichak balantidiyasi.

I sitostom; 2—sitofarings; 3—ovqat hazm qilish vakuolasi; 4—qisqaruv- clian vakuola; 5—makronukleus; 6—mikronukleus; 7—sitoprokt; 8—sista.

Hayot sikli va patogen ta’siri. Parazit yo‘g‘on ichak bo‘shlig‘ida yashab, ichakdagi oziq qoldiqlari bilan ovqatlanadi va ko‘pincha hech qanday zarar keltirmaydi. Noqulay sharoitlarda balantidiyalar ichakning shilliq qavatiga kirib, qon oquvchi yaralarni hosil qiladi, eritrotsitlar bilan ovqatlanadi. Huddi amyoba kabi qon tomirlari orqali jigarga, o‘pkaga va boshqa a’zolarga borib, o‘sha a’zolarda absesslar keltirib chiqarishi mumkin. Yo‘g‘on ichakning pastki qismida vegetativ shakllar sistaga aylanadi va axlat orqali tashqariga chiqaziladi.

Odamdan tashqari balantidiylar kalainushlar va cho‘chqalarda ham uchraydi. Ular parazitning asosiy rezervuari hisoblanadi (Rezer- vuar — parazit to'planib, ko‘payih, uzoq vaqt saqlanadigan xo‘jayin organizm). Inson uchun sistalar invnzion bosqich hisob-lanadi. Sistalar odamga alimentar usulda qaynaLiliniigan suv, ifloslangan ovqat, yuvilmagan sabzavot, mevalar, ko'kulhir orqali yuqadi.

Balantidiozning tarqalisliida elio'chqn fernialarining ishchilari katta rol o‘ynaydi, ular sog‘loin sista taslnivcliilar bo‘lishi mumkin. Balantidioz — tabiiy-maiibali kasalliklar guruhiga kiritiladigan, antropozoonoz, kasbga tegishli (professional) invazion kasallikdir.

Laboratoriya laslihini. Axlatni inikroskopda tekshirib, vegetativ shakllar va sistalar topilishi asosida qo‘yiladi.

Profilaktikasi. Shaxsiy gigiyena choralariga amal qilish, sista tashuvchilarni aniqlash, clio'ehqa I'ermalari va go‘sht kombinatlari sanitariya holatlarini yaxshilasli, kemiruvchilarni yo'qotish orqali amalga oshiriladi.