2 O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti mehnat ta’limi kafedrasi

121 
 
kasalliklari, jigar yoki bo‘yrak yallig‘lanishida va sovuq urganda yuz berishi mumkin. 
Koma 
– hushni yo‘qotishning chuqur buzilishi bo‘lib, unda og‘riqqa nisbatan reaksiya yo‘qoladi. 
Komaning quyidagi turlari farqlanadi:
1) 
serebral koma
 
– bunda quyidagi simptom kuzatiladi: oyoqqo‘llarda harakat va sezgi 
yo‘qligi, og‘izning jarohatlanmagan tomonga qiyshayishi (kasal «trubka chekayapti»), 
ko‘zning jarohatlangan tomonga qiyshayishi (kasal bosh miyadagi jarohatlangan o‘choqqa 
qarayapti), shikastlangan oyoq yoki qo‘llar ko‘tarib-tushirilganda krovatga og‘irlik bilan 
tushadi. 
Apopleksik zarbalar ko‘pincha 45–60 yoshdagilarda kutilmaganda sodir bo‘ladi. 
Bunday bemorlarning yuzlari qizil rangda bo‘lib, bungacha ular ko‘pincha arterial qon 
bosimining oshishidan qiynalib yuradilar
.
Birinchi yordam: to‘liq tinchlikni ta’minlash; boshga sovuq qo‘yish (muzli grelka); tez 
yordam mashinasini chaqirish; ixtisoslashgan kasalxonaga gospitalizatsiya qilish. 
Shok
 
– ingliz tilidan «zarba» deb tarjima qilinadi. Bundan 200 yil muqaddam kuchli 
jarohatlovchi ta’siridan kelib chiquvchi holatga shunday nom berilgan. Shok o‘zida ko‘plab 
simptomlarni mujassamlashtiradi, bu belgilar bemor yoki shikastlangan shaxs holatining 
og‘irligini ko‘rsatadi. Shokning bir necha turlari farqlanadi. Amaliyotda ko‘proq 
uchraydiganlari: travmatik; kardiogen; anafilaktik; kuyish shoki; infeksion – allergik;
gemorragik; elektr shoki.