2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

Naychalash davri.
Birinchi bo„g„im oralig„ining 5-6 sm ga cho„zilishi va 
pastki poya bo„g„imining tuproq ustki qismida paydo bo„lishi naychalash davri 
boshlanishi hisoblanadi. Shu davrdan boshlab poyalarning o„sishi tezlashadi, 
boshoqchalarni rivojlanishi barg tilchasi ichida boshlaydi. Bu paytda asosiy barg 

---

117 
hosil bo„lishi yakunlanadi. Naychalash davri oxiriga kelib poya bo„yi naviga xos 
bo„yiga ega bo„ladi.
Boshoqlanish davri. 
Bu davr boshoqni yuqorigi barg qinidan boshoqning 
1/3 qismi ko„rinishidan boshlanadi. Poya asosan ortib borayotgan barg vaznini va 
boshog„ini o„zida saqlab turadi. Boshoqlanish davri o„rtacha amal davri 
boshlanganga nisbatan 40-50 kundan keyin boshlanadi.
Gullash davri. 
Bu davr 10-15 kun davom etadi. Gullash boshoqni o„rta 
qismidan boshlanadi. Gullash uchun 12,5 
o
C harorat zarur. Har bir gulning gullashi 
12-25 minut davom etadi
.
Pishish davri. 
Pishish davri boshoqlanish jarayoni bir tekis kechmagani 
uchun don rivojlanishida tashqi muhit sharoitidan tashqari ichki muhitni ham 
ta‟siri bo„ladi. Bu donning bioximik va morfologik tuzilishidan ma‟lum. Pishish 
davrining tezligi ob-havo sharoitiga ham bog„liq. Donning pishib yetilishiga 
shamol, havo harorati va namligi ta‟sir qiladi. 
Sut pishish davrida don yashil rangda bo„ladi va 60-40% suvda erigan 
organik moddalar hosil bo„ladi. Mum pishish davrida o„simlik sarg„ayadi. Don 
sariq tusga kiradi. Bu davrda don onalik o„simlikdan ajraladi. Donni namligi 20-
40% ni tashkil qiladi. To„liq pishish davrida o„simlik butunlay sarg„ayadi, don 
qattiqlashadi, 14-16% namlik bo„ladi. Pishish davrida donda kraxmal moddasi 
oshadi, poyada qand miqdori kamayadi.