2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

42-jadval
Yem-xashak o„tlarining to„yimliligi 
 
Ozuqa va ekin 
turlari 
1 kg ozuqa tarkibida 
ozuqa 
birligi, 
kg 
hazm 
bo„ladigan 
oqsil, g 
kalsiy, 
g 
fosfor,
g 
karotin, 
mg 
Ko„kat 
Beda 
0,21 
27 
3,8 
0,7 
40 
Qizil sebarga 
0,17 
36 
6,4 
0,6 
50 
Bargak 
0,18 
28 
2,4 
0,6 
65 
Pichan 
Beda 
0,52 
79 
9,3 
2,2 
25 
Qizil sebarga 
0,49 
116 
17,7 
2,2 
45 
Bargak 
054 
106 
11,0 
2,5 
25 
Dehqonchilikda o„tlarning ahamiyati ham katta, chunki bu o„simliklar dala 
ekinlari uchun eng yaxshi o„tmishdosh bo„la oladi, tuproqda chirindi ko„payadi, 
tuproqning suv-fizikaviy, kimyoviy holati yaxshilanadi, sho„rlanish kamayadi, 
tuproq yemirilishini ham kamaytiradi.
 

---

230 
43-jadval 
Dukkakli o„tlarning urug„ unuvchanligini saqlash muddati 
Ekin 
Toshsimon 
urug„ soni, 
% 
Unuvchanligini 
saqlash muddati, 
yil 
Unuvchanligi yo„qolgan 
urug„ning belgilari 
Qizil sebarga 
80 gacha 
3-4 
Xira jigar rangda 
Beda 
90 gacha 
3-7 
Xira jigar rangda 
Oq qashqarbeda 
90 gacha 
6-15 
Sarg„ish jigar rang 
Sariq qashqarbeda 
90 gacha 
10-17 
Sariq jigar rang 
Qumoq bargak 
20 gacha 
1-2 
Jigar rang 
 
Urug„chiligi qiyin bo„lganligi tufayli dukkakli o„tlarning ekin maydonini 
kengaytirish ancha murakkab. Dukkakli o„tlar urug„i bir vaqtda etilmaydi, erta 
etilgani to„kiladi. Hosilni yig„ish muddati ekinlar bo„yicha har xil bo„ladi.
Qizil sebargani, bargakni urug„i aksariyat holda ikki bosqichli usulda 
yig„iladi. Qashqarbedaning hosilini yig„ishda kombayn deyarli ishlatilmaydi.
Dukkakli o„tlarning urug„ unuvchanligini saqlash davri har xil bo„ladi. 
Bargakning ayrim turlarida urug„ unuvchanligi 1-2 yil saqlanadi, sariq 
qashqarbeda 16-17 yil saqlanishi mumkin. Dukkakli o„tlarda toshsimon urug„lar 
mavjud. Urug„ qobig„idan suv o„tmaydi, urug„ bo„rtmaydi, unib chiqmaydi. 
Bunday urug„lar ko„p yildan keyin unib chiqishi mumkin. Bu xususiyat dukkakli 
o„tlarni tabiatda saqlanishini ta‟minlaydi.