|
Meksika kichik viloyati uchun xos bo`lgan o`simliklar? Bu kichik viloyatda kaktuslarning 500 ga yaqin turi o‘sib, ulardan 224 tasi endem hisoblanadi. Birgina Mamillyariya turkumining 240 turi uchraydi. Bu kichik viloyat makkajo‘xori, avokado daraxti, anona, kungaboqar, kartoshkagul kabilarning vatanidir.
And kichik viloyati chegaralari?Argentinaning bir qismini, Patagoniya, Chili va Peruning janubiy hududlarini o‘z ichiga oladi.
And kichik viloyati o`simliklari? Xinin va koka daraxtlari keng tarqalgan. Tog‘ning janubiy qismida vereshatniklar bo‘lib, ular yostiqsimon And chalovlari, yorongul, vodyanika, smorodina, zirk kabi o‘simliklardan tashkil topgan.
Paleotropik floristik oblasti Afrika va Osiyo materigida joylashgan bo’lib, uning shimoliy chegarasi tropik cho’l va sahrolarning janubi, Ximolay tog’I va Hindixitoy tog’lari janubiy hududlari va Yantszi daryosi basseynining janubi-sharqidan o’tadi. Tinch okeanida viloyat chegarasi Tayvan’oroli shimolidan o’tib, Gavay orollarini o’z ichiga oladi va janubiy-sharqiy tomondan Amerika qirg’oqlari boylab parallel holda tushadi. Janubiy chegarasi Polineziya, Chatam, Antipod orollari va Yangi Zelandiyaning ikkala orollari orqali o’tadi. Afrikada Ajdar tog’I va Oranj daryosi orqali o’tadi. Atlantika okeanida Sv.Yelena va Vozneseniya orollarini o’z ichiga oladi.
Tropik o’simliklar qatorida bu viloyat o’z endemiklariga ega. Eng avvalo, dipterokarpdoshlarni aytib o’tish joiz. Bu oila vakillari tropik o’rmonlarda o’suvchi doim yashil daraxt hayot shaklidagi o’simliklardir. Ular Osiyo, Malayya arxipelagi, Zambezi va Noiger daryolari basseynida uchraydi. Ularning tarqalish markazi Malayya arxipelagi hisoblanadi.
Yana bir faqatgina Paleotropik floristik viloyat uchun xos bo’lgan oila pandanusdoshlar oilasi bo’lib, ularning areali tropik Afrika, Madagaskar, Janubiy Osiyo, Shimoliy Avstraliyava katta Zond orolllarini o’z ichiga oladi.
Ular ko’pincha dengiz qirg’oqlarida, qisman nam tropik o’rmonlarda o’sadi. Ulardan pandanus-vintli daraxtning barg chetlari o’tkir tishli bo’lib, ingichka tananaing uchki qismida spiral holda joylashgan. Ba’zi turlarining mevasi iste’mol qilinadi. Ulardan to’qimachilikda foydalaniladi. Bu oilaning freysineziya degan vakili liana holida Malayya va Polineziyada o’sadi.
Nependesdoshlar oilasi ham Paleotropik floristik viloyat uchun endem bo’lib, ular chirmashib o’suvchi o’t o’simliklar hisoblanadilar. Hashorotxo’r o’simliklar sirasiga kiradi. Bu oila vakillari Ganga va Bramaputra djungli o’rmonlarida, Katta Zond va Filippin orollari, Hindixitoy, Yangi Gvineya va Shimoliy Avstraliyadagi nam tropik o’rmonlarda o’sadi. Ularning tarqalish markazi Maleziyadir.
Raffleziyadoshlar oilasi vakillari Katta Zond orollaridagi Yava, Sumatra orolchalari va Fillipin orollarida o’sadi. Ular to’liq parazit bo’lib, daraxtlar hisobiga oziqlanadi, ya’ni daraxt tanasidagi suv va oziq moddalarni ko’rib yashaydi. U tananing pastki qismidan g’uncha ko’rinishida o’sib chiqadi va dog’li, qizil, 5 tojbargli chiroyli gul bo’lib ochiladi.
Raffleziya Arnoldi Yava orollarida o’sadi va uning gul diametri 1m ga qadar bo’ladi. U o’zidan kuchli yoqimsiz (o’lik hidi) hid tarqatadi va bu hid go’sht chivinlarini o’ziga jalb etadi. Chunki, bu o’simlik shu chivinlar yordamida changlanadi.
Afrika va Osiyo aholisi uchun ushbu floristik viloyatda tarqalgan banandoshlar oilasi katta ahamiyat kasb etadi. Bu oila vakillari baland boyli (15 metrga qadar) o’t o’simliklar bo’lib, barg uzunligi 4 m ga qadar bo’ladi. Mevasi 16%gacha shakar, 5.4% kraxmal, azot birikmalari, yog’ va boshqa oziq moddalar saqlaydi. Undan banan uni, marmeladlar, sirop, banan vinosi tayyorlanadi. Ko’pincha uni xomligicha iste’mol qilinadi.
Bananning kelib chiqish markazi Janubiy Osiyo bo’lsada, qadimgi Yegepetiklar bananing turli sortlaridan iborat plantasiyalarga ega bo’lganlar.
Palmalarning ko’pgina turlari ham paleotropik floristik viloyat uchun endem hisoblanadi. Misol uchun, palma teni(Corypha), kariota (Cariota), areka (Areca), nipa (Nipa) va boshqalar. Eng ajoyibi rotang palmasi bo’lib, u Maleziya va Xindistondagi va qisman Afrikadagi tropik o’rmonlarda o’sadigan va 400 metrga qadar bo’ladi.
Imbirdoshlar oilasi vakillari ham bu viloyatda keng tarqalgan bo’lib, ulardan oziq-ovqat sanoatida keng foydalaniladi.
Afrika va Osiyo nam tropiklarida orxedeyalarning apostazeya, selagene, dendrobey turkumlari ko’p uchraydi. Afrikada angrekum, bulbofil orxedeyalari o’sadi. Ularning barchasi epifiy holda o’sadi. Tarixiy va zamonaviy geografik tahlillar asosida bu floristik viloyatni 5ga bo’lish mumkin:
Do'stlaringiz bilan baham: |
