2. nazariy materiallar (ma’ruzalar kursi) 1-Mavzu: Ta`lim-tarbiya jarayonining psihologik jixatlari Reja: Yosh davrlari klassifikatsiyasi

bolalar psixologiyasi

kichik maktabgacha yoshdagi o’quvchilar psixologiyasi

o’smirlar psixologiyasi

yigit qizlar psixologiyasi (o’spirin yoshlar psixologiyasi)

katta yoshli kishilar psixologiyasi

geronto psixologiyasi (qariyalar psixologiyasi)

Pedagogik psixologiyaning asosiy shaxobchalari:

1. 
   Ta’lim va tarbiya psixologiyasi.
   
2. 
   O’qituvchi psixologiyasi
   

Yosh davrlarining tabaqalash nazariyalari.
Psixologiya fanida yosh davrlarini tabaqalash bo’yicha qator mustaqil nazariyalar mavjud, ular inson shaxsini tadqiq qilishga har xil nuqtai nazardan yondashadi va muammoning mohiyatini turlicha yoritiladi. Ularga biogenetik, sotsiogenetik, psixogenetik, kognitivistik, psixo-analitik, bixevioristik nazariyalarni kiritish mumkin.
Quyidagi mazkur nazariyalar va ularning ayrim namoyandalar ifodalagan yosh davrlarini tabaqalash printsiplarini ko’rib chiqamiz.
Biogenetik nazariyada insonning biologik etilishi bosh omil sifatida qabul qilingan, qolgan jarayonlarning rivojlanishi ixtiyoriy bo’lib, ana shu omil bilan o’zaro bog’liqdir. Mazkur nazariyaga binoan, rivojlantirish bosh maqsadi biologik determinantlrga (aniqlovchilarga) qaratiladi va ulardan ijtimoiy-psixologik xususiyatlar kelib chiqadi.
Rivojlanish jarayonining o’zi, dastavval biologik universal bosqichich sifatida talqin qilinadi.
Psixikaning irratsion (aqliy bilish jarayonaridan boshqa) tarkibiy qismlari: emotsiya, mayl yordamida shaxsning xulqini tahlil qiluvchi nazariya psixodinamika deyiladi. Bu nazariyaning yirik namoyandalarida biri amerikalik psixolog E.Eriksondir. U insoning umrini o’ziga xos betakror xususiyatlarga molik 8 ta davrga ajratadi.
Birinchi davr - go’daklik tashqi dunyoga ongsiz “ishonch” tuyg’usi vujudga keladi. Buning bosh sababi ota-onaning mehr-muhabbati, g’amxo’rligi va jonkuyarligidir. Agar go’dakda ishonchning negizi paydo bo’lmay, borliqqa ishonchsizlik hissi tuyg’usi, voyaga etgan odamlarda mahluqlik hissi tug’ilsa, voyaga etgan odamlarda mahluqlik, umidsizlik vujudga kelishi shubxasizdir.