2 мундарижа

 
 
Юқоридагиларга 
асосланиб, 
мактабгача 
ёшдаги 
болаларнинг 
саволларга жавоб бериши, мулоқот нутқининг ривожланганлик даражаси 4 
гуруҳга бўлинди.
Биринчи гуруҳга мулоқот нутқи даражаси юқори бўлган болалар 
киритилди. Улар шакллантирувчи тажриба натижалари бўйича 30 фоизни 
ташкил қилди. 
Иккинчи гуруҳга саволларга жавоб бериш талаб даражасида бўлган 
болалар киритилди. Улар 45 фоизни ташкил этди.
Учинчи гуруҳга мулоқот нутқи талаб даражасидан паст бўлган болалар 
киритилди. Улар 25 фоизни ташкил қилди.
Тўртинчи гуруҳни саволларга жавоб бера олмаган болалар ташкил 
қилди.
Демак, биз олиб борган тажрибалар шуни кўрсатдики, мактабгача катта 
ёшдаги болалаларда равон нутқни шакллантиришга оид ишлар маълум 
мақсадга йўналтирилган, режа ва тизимга риоя этилган ва туғри ташкил 
этилган методлар асосида маълум шарт-шароитлар яратилган ҳолда олиб 
борилса, кўзланган мақсадга эришиш мумкин экан. Хулоса қилиб айтганда, 
болаларнинг равон нутқини шакллантиришда уларни ўраб олган теварак-
атроф ва бадиий адабиёт асосий манба бўлиб ҳисобланади.
Нутқни ривожлантириш болаларнинг луғат бойлигини ошириш, 
нутқнинг грамматик тузилишини шакллантириш, товуш маданиятини таркиб 
топтириш, диалогик ва монологик нутқни ривожлантиришда эртак 
намуналаридан самарали фойдаланиш технологиясини ишлаб чиқиш катта 
аҳамият касб этади.
Бу технология, яъни равон нутқни ривожлантириш жараёнини она 
тилининг барча бойлиги, унинг ҳиссий-эстетик маъноси, нозик қирралари 
болала болаларни болаларни рни мустақил фикрлашга ўргатиш соддадан 

---

80
мураккабга қараб борувчи бир бутун тизимни ташкил этувчи механизм 
ишлаб чиқилган тақдирдагина амалга ошириш мумкин.
Биз тавсия этган болалар нутқини ривожлантиришга доир ишларга 
методик раҳбарликни эртак орқали нутқни ривожлантириш технологияси 
самарадорлигини кўрсатди ва ўзини оқлади. Бунга сифат жиҳатдан олинган 
натижалар тахлил этиш орқали қатъий ишонч ҳосил қилдик.

---

81