2 mundarija kirish. 1-bob. Sanoat korxonalarda mahsulot ishlab chiqarish tannarxi shakllanishining nazariy va xukukiy asoslari

partiyani optimal miqdorini hisobi (POM), quyidagi formula buyicha 
amalga oshiriladi 
2 X 
u 
T 
y 
POM = 2 --------------
X
s
bunda: T
y
 – yillik talab
X
u 
– buzish va urnatish sarfi 
X
s
 - saqlash sarfi. 
Tovarlar partiyasi tannarxining kalkulyasiyasida xarajatlarni tahlil 

---

30 
qilishning keyingi bosqichi bulib, har bir tovar partiyasining tannarxini 
urganish hisoblanadi. Bu alohida xarajat turlari: urnatish, stanoklarni 
ishga tushirish va zahiralarni harakati buyicha zahiralar darajasini 
saqlanishini rejalashtirish maqsadida amalga oshiriladi, shuningdek har 
bir tovar partiyasi rentabilligining darajasini saqlash uchun ham 
qo’llaniladi. 
Shartnoma tannarxini kalkulyasiya qilishda xarajatlar tahlili. 
Har
bir shartnoma mahsulotning alohida birligini kalkulyasiya qilinishini 
anglatadi, shuning uchun har bir shartnoma buyicha xarajatlar 
buxgalteriya bosh kitobida alohida schyotda yig’iladi. 
Shu tufayli xarajatlar quyidagi modda turlari buyicha yig’iladi. 
1.
Asosiy materiallar. 
2.
Ishlab chiqarish xodimlarining ish haqi. 
3.
Ishlab chiqarish qurilmalari uchun sarflar. 
4.
Sub kontrakt (subshartnoma) buyicha sarflar. 
5.
Egri xarajatlar. 
Kontraktga kiruvchi materiallar uz ichiga mahsus sotib olingan 
materiallarni olibgina qolmay, pudratchi omboridagi mahsulotni ham uz 
ichiga oladi. 
Material xarajatlarini tahlil qilishda qurilish maydonchasidan omborga 
ortiqcha materiallarning kelib tushishi va qaytarilishini hisobga olish 
qiyinligini inobatga olish kerak. Mahsulotlar sarflanishi hisobi 
tug’riligini va urnatilgan sarf normasini batafsil sinchiklab tekshirish 
zarur.