2-modul 5-Maruza. Oziq ovqat sanoati. Umumiy tushunchalar va asosiy atamalar. Oziq-ovqat maxsulotlarining sinflanishi

 

---

3. 
Oziq-ovqat maxsulotlarining sinflanishi. 
Ishlab chiqarishning jarayonlarini mexanizatsiyalash va avtomatizatsiyalash 
darajasi bo„yicha oziq-ovqat sanoati tarmoqlari 4 guruhga bo„linadi: 
mexanizatsiyalashgan, 
avtomatizatsiyalashgan 
va 
kompleks 
avtomatizatsiyalashgan. 
Asosiy ishlab chiqarish jarayonlari mexanizatsiyalashgan, qo„shimcha ishlab 
chiqarishda esa qo„l mehnati ko„proq korxonalari birinchi guruhga kiradi.Bu guruh 
korxonalarning xarakterli xususiyati yuklash,tushirish ishlari bo„yicha qo„l mehnati 
bilan mashina apparatlarining
ko„pligi. Bu korxonalarda ham asosiy,ham 
qo„shimcha ishlab chiqarishda mehnatning operatsiyalar bo„yicha taqsimoti keng 
rivojlangan. 
Ikkinchi guruhga qarashli korxonalarda asosiy va qo„shimcha ishlab 
chiqarishdagi jarayonlar to„la mexanizatsiyalashgan. Bu yerda mehnatni 
operatsiyalar bo„yicha taqsimoti bilan bir qatorda ish hajmi yetishmagan joylarda 
smena davomida turdosh operatsiyalarni bajarayotgan xodimlar bandligini 
ta‟minlash maqsadida ularga qo„shimcha ishlarni ham yuklash amali qo„llaniladi. 
Uchinchi guruhga tegishli korxonalarda asosiy ishlab chiqarishdagi jarayonlar 
avtomatlashtirilgan, qo„shimcha ishlab chiqarishdagi kasb tashkil etish shakllardan 
ko„p stanoklarga xizmat ko„rsatish keng tarqalgan, qo„shimcha ishlab chiqarishda 
esa kasblarni birlashtirish muhim o„rin tutadi. 
To„rtinchi guruhga kiritiladigan korxonalardan asosiy va qo„shimcha ishlab 
chiqarishdagi baracha jarayonlar to„la avatomatlashtirilgan. Bu korxonalarda 
mashinalar tizimi avatomatik rejimda ishlatiladi, ishchilarning mehnati esa ularing 
ishi 
ustidan 
faol 
nazorat 
va 
kuzatishdan 
iborat. 
Ammo 
kompleks 
avtomatlashtirilgan korxonalar oziq-ovqat sanoati sharoitida kelajakda paydo 
bo„lishi mumkin. 
Ixtisoslashgan ilmiy tadqiqot institutlarining ma‟lumotlariga ko„ra oziq-ovqat 
sanoati asosiy tarmoqlari, ularning avtomatlashtirishga tayyorgarligi darajasi 
bo„yicha quydagi tartibda joylashadi: shakar ishlab chiqarish, yog„-moy, spirt, 
vinochilik (ikkilamchi
vinochilik),konditer, konserva, pivo-alkogolsiz ichimliklar, 
non pishirish va h.k.
Ishlab chiqarishni avtomatlashtirish birinchi navbatda og„ir 
va zararli mehnat sharoitlari mavjud va sutka davomida surunkasiga to„xtovsiz 
ishlaydigan korxonalarda amalga oshiriladi. Ishlab chiqarishni avtomatlashtirish 
mehnati yengillashtirishga va kechasidagi smenada band ishchilarni qisartirishga 
yordam beradi. 
Yuqorida bayon etilgan oziq-ovqat sanoati tarmoqlari klassifikatsiyasi mazkur 
sanoatining tarkibi va har bir guruhga mansub korxonalarda boshqarishni va 

---

mehnatni tashkil etishning asosiy yo„nalishlari haqida umumiy tassavurga ega 
bo„lish uchun juda muhim.