2. Меҳнат муҳофазаси ходимлар учун xавфсиз ва соғлом меҳнат шароитлари яратиш, ишлаб чиқариш участкаларида теxникавий, санитария-гигиена шароитларини таъминлаш

Билет № 33

2. Меҳнатни муҳофаза қилиш бўйича Давлат бошқарувини Ўзбекистон Республикаси Вазирлар махкамаси амалга оширади.
Меҳнатни муҳофаза қилишни Давлат томонидан бошқариш Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси, меҳнатни муҳофаза қилиш соҳасидаги махсус ваколатли давлат органи, шунингдек меҳнатни муҳофаза қилиш соҳасида қонун ҳужжатларига мувофиқ айрим ваколатларга эга бўлган бошқа давлат органлари томонидан амалга оширилади.
Ўзбекистон Республикаси Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги меҳнатни муҳофаза қилиш соҳасидаги махсус ваколатли давлат органидир.
Алохида ваколатга эга бўлган органлар: Соғлиқни сақлаш вазирлиги, Ички ишлар вазирлиги- ёнғин хавфсизлиги, ЎзДавЭнергоназорат Давлат инспекцияси, Саноат хавфсизлиги Давлат қўмитаси. Давлат ва хўжалик бошқаруви органлари, Маҳаллий Давлат ҳокимияти органлари.

3. Ишлар хавфсиз бажарилиши учун қуйидаги ташкилий тадбирлар амалга оширилиши шарт:
ишлар хавфсиз олиб борилишига жавобгар шахсларни тайинлаш;
наряд ёки фармойиш бериш;
иш жойини тайёрлашга ва ишга қўйишга ижозат бериш;
иш жойини тайёрлаш ва ишга қўйиш;
иш бажарилаётганда назорат қилиш;
бошқа иш жойига ўтказиш;
ишдаги танаффусларни ва иш тугатилганини расмийлаштириш.
46. Ишлар хавфсиз бажарилиши учун қуйидаги шахслар жавобгардир:
наряд ва фармойиш берувчи;
иш раҳбари;
иш жойини тайёрлашга ва ишга қўйишга ижозат берувчи шахс;
иш жойини тайёрловчи шахс;
ишга қўйувчи (иш жойини тайёрловчи ва ишга қўйувчи битта ходим бўлиши мумкин);
иш бажарувчи;
кузатувчи;
бригада аъзоси.

Билет № 34

2. Ишлаб чиқаришдаги жараёнларда вужудга келадиган хавфли омилларнинг ишловчиларга зарарли таъсири олдини олишга доир ташкилий ва техник тадбирлар ҳамда воситалар мажмуи. Уларни яратиш ва ишлаб чиқаришда қўллаш ишлари белгиланган тартибда тасдиқланган меъёрий техник ҳужжатлар (стандартлар, қоидалар, меъёрлар, инструкциялар) асосида амалга оширилади. Ташкилий тадбирлар: ишчиларга хавфсиз ва зарарсиз иш усуллари тўғрисида йўл-йўриқлар бериш; ишлаб чиқариш санитарияси ва меҳнат гигиенаси асосларини ўргатиш; меҳнат қилиш ва дам олиш қонун-қоидаларини ишлаб чиқиш ва ишлаб чиқаришга тадбиқ қилиш.
3. Жабрланганга биринчи ёрдамни кўрсатишда амалга ошириладиган ҳаракатларнинг кетма-кетлиги:
1) жабрланганнинг организмига хавфли ва зарарли омиллар таъсирини (электр токининг таъсиридан халос этиш, зарарланган муҳитдан олиб чиқиш, ёнаётган кийимларини ўчириш, сувдан чиқариб олиш ва ҳ.) бартараф қилиш;
2) жабрланганнинг ҳолатини баҳолаш;
3) жабрланувчини ҳаёти учун энг кўп хавф солаётган жароҳатнинг ҳусусиятларини ва уни қутқариш бўйича қилинадиган ҳаракатларнинг кетма-кетлигини аниқлаш;
4) жабрланувчини қутқариш бўйича зарур чора-тадбирларни энг кераклиги тартибида бажариш (нафас йўллари ўтказувчанлигини тиклаш; сунъий нафас, юракнинг ташқи массажи муолажаларини ўтказиш; қон оқишини тўхтатиш; синган жойларни маҳкамлаб қўйиш, боғламалар қўйиш ва ҳ.);
5) тиббиёт ходимлари етиб келишига қадар жабрланувчининг асосий ҳаётий функцияларини сақлаб туриш;
6) тез тиббий ёрдам ёки шифокорни чақириш ёхуд жабрланувчини энг яқин тиббиёт муассасасига етказиш чораларини кўриш.
Ҳодиса рўй берган жойга тиббиёт ходимларини чақириш имкони бўлмаса, жабрланувчини энг яқин тиббиёт муассасасига етказиш чоралари таъминланиши керак. Жабрланувчини фақат нафаси ва пульси барқарор бўлганда жойдан-жойга кўчириб ўтказиш мумкин.