2-Mavzu. Tadbirkorlik faoliyatining turlari va shakllari reja

Davlat korxonalari — bu davlat mulki bo’lgan va uning nazorati ostida ishlovchi korxonalar bo’lib, ular ishlab chiqarishdagi davlat sektorini tashkil etadi, eng mu’im va mas’uliyatli vazifalar (mudofaa, aloqa, energetika, transport va boshqalar)ni bajaradi.
Kontsern - bu ishlab chiqa-rish diversifikatsiyasi, yaoni korxonalarning faoliyat soha-lari va ishlab chiqa-radigan mahsulotlari turining ken-gayishi, yangilanib turishi asosida tarkib topadigan yi-rik ko’p tarmoqli korporatsiya.
Kontsern tarkibiga sanoat, transport, savdo, bank kabi tarmoqlarga tegishli, ayrim hollarda, dunyoning ko’pgina mamlakatlarida joylashgan o’nlab va yuzlab korxonalar ixtiyoriy asoslarda kiradi. Kontsern tarkibiga kirgan korxona va tashkilotlar orasida o’zaro korporatsiyalangan turьun aloqalar mavjud bo’lib, ular kontsern rivoji yo’lida umumiy moliyaviy resurslardan va yagona ilmiy-texnik imkoniyatlardan mushtarak foydalanadilar.
O’zbekistonda Qurilish materiallari ishlab chiqarish o’zbek Davlat kontserni („O’zqurilishmateriallari»), farmatsevtika sanoati o’zbek Davlat aktsionerlik kontserni („O’zfarmsanoat»), „SHarq» nashriyot-matbaa kontserni va boshqalar faoliyat ko’rsatmoqda.
Konsortsium - bu aniq iqtisodiy loyihalarni amalga oshirishni maqsad qilgan korxonalarning muvaqqat birlashmasidir.
Konsortsium aozolarining xuquq va majburiyatlari konsortsium to’g’risidagi bitimda belgilab qo’yiladi. Qo’yilgan vazifani bajarish uchun konsortsium ishtirokchilari badallari hisobidan yagona moliyaviy va moddiy fondlar barpo etadilar, byudjet mablag’lari va davlat bankidan kreditlar oladilar. Vazifa bajarilgach, konsortsium tarqaladi. Konsortsiumlarga boshqaruv bo’yicha qo’mitalar, direktorlar kengashi kabilar boshchilik qiladi. Konsortsiumlar aviatsiya, kosmos, komppyuterlar, aloqa kabi yuksak texnologik va katta miqdordagi sarmoyali sohalarda keng tarqalgan.