2-Mavzu: sharq uyg‘onish davrida pedagogik fikrlarning rivojllanishi sharq uyg‘onish davrida ta’limiy-axloqiy fikrlar rivoji mashg’ulot rejasi


Abdulloh Xorazmiyning didaktik qarashlari. Asarlari



Download 38,74 Kb.
bet2/7
Sana26.06.2022
Hajmi38,74 Kb.
#707121
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
2-ma`ruza m

Abdulloh Xorazmiyning didaktik qarashlari. Asarlari: «Al jabr va al-muqobala», «Hind arifmetikasi xaqida kitob», «Er satxini o’lchash», «Quyosh soatlari to’g’risida», «Yaxudiylar tarixi va ularning bayramlarini belgilash» va boshqalar.
Al-Xorazmiy 780 yil Xevada tug’ilgan. 850 yil Bog’dodda vafot etgan. O’rta Osiyolik mashhur matematik, astronomdir. U yoshligidan ilm-fanga qiziqqan. Xorazmiy o’sha davrda katta ilmiy va madaniy markaz hisoblangan Bog’dodga taklif qilingan. U avval 813-833 halifa al-Ma’mun, so’ngra 833-842 al-Mutasil va 842-847 al-Vasiq Saroylarida xizmat qilgan. U sharqning dastlabki akademiyasi «Bayt ul Hikmat» (Donolar uyi) da ishtirok qilgan va uning rahbarligida arablar va boshqa xalqlar vakillari bilan bir qatorda Ahmad Farg’oniy, ahmad ibn Abdulloh Marvaziy kabi O’rta Osiyolik olimlar ilmiy ish olib borganlar.
Xorazmiy diniy idealistik dunyoqarash hukmronligiga qaramay, o’zining tabiiy-ilmiy faoliyati bilan ilg’or ijtimoiy falsafiy tafakkuriga yo’l ochdi.
Xorazmiy matematikada abstraktsiya tushunchasini kengaytirdi. Induktsiya yo’li bilan umumiy echim usullarini hal qildi va deduktsiya yo’li bilan umumiy usullar yordamida turishxususiy masalalarni echdi. Uning fan sohasidagi yutuqlari o’rta asrlarda hukmronlik qilgan, din va sixalastik falsafaga zarba berdi.
Xorazmiy o’zining «Al-jabr val muqobalo» asarida olimlarni ularning ishlari xarakteri bo’yicha 3 (uch) guruhga bo’ladi:
1. «Ulardan birlari o’zlaricha qilinmagan ishlarni qilib, uni kelajak avlodga qoldirib, o’zgalardan o’zib ketadilar»;
2. «O’zgalar o’tmishdoshlari mehnatlarini sharhlab beradilar va bu bilan qiyinchiliklarni engillashtiradilar, quluflarni ochadilar, yo’llarni yoritadilar, bu esa tushunishniosonlashtiradilar»;
3. «... yoki bu odam ba’zi kitoblardagi nuqsonlarni topadi uzilganlarni o’laydi».
Shu klassifikatsiya bo’yicha Xorazmiyning o’zini «algebra» ning muallifi sifatida birinchi guruhga «arifmetika» si bilan ikkinchi guruhga kiritish mumkin.
Xorazmiy nomini tarixda qoldirgan asarlardan biri-«Al-jabr val muqobala» dir. Asar nazariy va amaliy qismdan iborat.
Ikkinchi qismdan turli xo’jalik-turmush, savdo va yuridik masalalarga algebra metodlarini joriy qilish ko’riladi, yangi algebraik usul bayon qilinadi.

Download 38,74 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish