2-Mavzu: Psixika va ongning taraqqiyoti. Theme 2: Psychological and development of consciousness

Ong va uning shakllari. Ongning tushunish sifatida.

Ong psixikaning eng yuksak darajasi bo‘lib, u faqat insongagina xosdir. Ong inson psixikasining eng yuksak formasi hamdir. Ong ijtimoiy tarixiy sharoitda odam mehnat faoliyatining tarkib topishi hamda til yordamida boshqa odamlar bilan doimiy munosabatda bo‘lishi natijasida paydo bo‘ladi. Ong ijtimoiy munosabatlar mahsulidir.

Ong- ob’ektiv haqiqatning eng yuqori psixik namoyondasi, hamda faqat sotsial mavjudotga tegishli bo‘lgan o‘z- o‘zini boshqarishning eng yuqori sathidir.
Ong – bu o‘zgacha psixik kenglik. Ong psixologiyaning sharti bo‘lishi mumkin, lekin uning predmeti bo‘la olmaydi. Uning mavjudligi psixologik fakt bo‘lishiga qaramasdan, uni aniqlash mumkin emas va faqatgina o‘zidan chiqarilishi mumkin. Vigotskiyning ongga qarashlari qiziqish uyg‘otadi. Uning aytishicha “Ong - bu o‘ziga o‘zi, reallikka refleksiyadir”. “Ong o‘zi bilan o‘zi aloqadadir”. Ong - bu ongdir, ong faqatgina jamiyat ongi va tili mavjud bo‘lgandagina mavjud bo‘lishi mumkin. Ong tug‘ma bo‘lmaydi yoki tabiat tomonidan berilmaydi balki u jamiyatda rivojlanadi. Shuning uchun ong psixologiyaning sharti emas balki uning muammosi - ilmiy psixologik izlanishlar predmet retsiptorlarning rivojlanishi ma’lum darajada muayyan turdagi nerv sistemasining rivojlanishi bilan birga boradi. Sezgi a’zolari va nerv sistemasining rivojlanish darajasi muqarrar ravishda psixik aks ettirishning darajasi va shaklini belgilab beradi. Nerv hujayralari faqat turlar emas, balki tugunlar (gangliylar) ham hosil qiladi. Tugunli yoki gangliyli nerv sistemasi eng ko‘p miqdordagi qo`zgatuvchilarni qabul qilish va qayta ishlash imkonini beradi. Negaki, sezuvchan nerv xujayralari qo‘zg‘atuvchilarga bevosita yaqin joylashgan bo‘lada va qo‘zg‘alishini tahlil etish sifatini o‘zgartirib yuboradi.