2-mavzu. Pedagogika shaxs tarbiyasi va rivojlanishi to‘G‘risidagi fan. Shaxsning rivojlanishi, tarbiyasi va ijtimoiylashuvi tayanch tushunchalar

1.10. Pedagogii tadqiqot natijalarini rasmiylashtirish, umumlashtirish va targ‘ib qilish

Tadqiqot natijalari, odatda, hulosalar va hotimada qayd qilina¬di. Ayni mana shu tadqiqotning qaymohi, mag‘zi hisoblanadi. Shu bilan birga shuni ye’tiborda tutish kerakki, tadqiqotga yakun yasash qo‘Iga kiritilgan natijalarni umumlashgan variantda gavdalanadigan ilmiy ish ko‘rinishida rasmiylashtirishni nazarda tutadi. Bunda tadqiqotchi qo‘Iga kiritilgan tadqiqot natijalarini keng ilmiy jamoatchilikka aniq va mantiqan yuqori saviyada bayon qilishga intilishi kerak.

Olib borilgan tadqiqot natijalari amaliyotga ikki usul (yo‘l) bilan tatbiq yetiladi:

bevosita, ya’ni olingan natijalar to‘g‘ridanto‘g‘ri iste’molchilarga tavsiya yetiladi;

bilvosita, ya’ni olingan natijalar nazariyaga kiritiladi va u nazariyani boyitgan holda u bilan birga tarkibiy qism sifatida ama¬liyotga o‘z ta’sirini o‘tkazadi.

Real hayotda, odatda, tadqiqot natijalari amaliyoti har ikkala yo‘l bilan o‘zaro aloqada tatbiq yetiladi.

Ilmiypedagogik tadqiqotlar tarkibining so‘nggi, to‘rtinchi bloki tadqiqot natijalarini baholashni nazarda tutadi va o‘z ichiga tadqiqot samaradorligi mezonlarini ishlab chiqish hamda o‘rganilayotgan muammo bo‘yicha yangi yo‘nalishlami aniqlashni ko‘zda tutadi.

Fundamental tadqiqotlar samaradorligining yetakchi mezonlaridan biritadqiqotning nazariy ahamiyatidir. Fundamental pedagogik tadqiqotning bosh mezoni, yeng awalo, uning natijalarini nazariyani rivojlantirishga, uning ichki mantiqiga ta’siridir.

Ilmiypedagogik tadqiqotlar samaradorligining, ikkinchi, yana bir muhim mezoni bu uning yangiligidir.

Bu mezon tadqiqotning nazariy ahamiyati bilan musahkam bog‘langan.

Pedagogika sohasidagi tadqiqotlar samaradorligining navbatdagi mezoni deb ilmiy ishning konseptualligini, ya’ni tadqiqotchining nazariy va metodologik nuqtainazarini, o‘rganilayotgan muammoning har tomonlama asoslab burilishini aytish mumkin. Tadqiqot konseptualligi ilmiy asoslanganlik bilan musahkam aloqada bo‘ladi. Bundan tashqari, tadqiqotning itsiqboliligi, uning natijalarini amaliyotga tatbiq etish imkoniyatlari katta ahamiyat kasb yetadi.

Tatbiqiy tusdagi tadqiqotlarni baholashda asosiy ko‘rsatkichlar bo‘lib ishning amaliy jihatdan ahamiyati va dolzarbligi hisoblanadi.

Tatbiqiy tusdagi tadqiqotlarni baholash uchun zamonaviy metodlardan unumli foydalanish kerak, shundagina olingan natijalarning ishonchlilik darajasi haqqoniy bo‘ladi.

Pedagogikaning ilmiy tadqiqot metodlari qanchalik to‘g‘ri tanlansa, ta’limtarbiya mazmunini yangilash va takomillashtirish shu dara’jada yaqshilanadi, pedagogika fani ham boyib boradi. Shu sababli, pedagogik ilmiytadqiqot usullariga dogmatik yondashish mumkin yemas. Ikkinchi tomondan, ilmiy tadqiqot usullari tizimi hali hozircha fanda to‘la yaratilgan va ishlab chiqilgan yemas.