2-мавзу. Молиянинг моҳияти ва функциялари. Молиянинг ижтимоий-иқтисодий моҳияти

Давлат молияси. Давлат зиммасига юклатилган сиёсий, иқтисодий ва ижтимоий вазифаларни тўлиқ, ўз муддатларида ҳамда ижобий ҳал этиши учун керакли молиявий асос талаб этилади. Ушбу молиявий асоснинг марказий бўғинини давлат бюджети ташкил этади. Давлат молиясини соғломлаштириш, унинг даромадлари ва харажатларининг мутаносиблигини таъминлаш мамлака-тимизда амалга оширилаётган бюджет-солиқтизимидаги ислоҳотларнинг ҳозирги босқичида янада муҳим аҳамият касб этмоқда. Ҳозирги даврда давлат бюджети тақчиллиги муаммоси нафақат иқтисодчи олимларнинг, балки дунёдаги қашшоқ ёки ривожланаётган мамлакатлар билан бир қаторда иқтисодиёти тараққий топган мамлакатлар ҳукуматларининг ҳам асосий диққат-эътиборига тушган умумиқтисодий ҳолат ҳисобланади. Айниқса, ушбу муаммо ҳамон давом этаётган жаҳон молиявий-иқтисодий инқирозининг оқибатларини бартараф этишда жиддий тус олмоқда. Ушбу ҳолатга ўз диққат-эътиборини қаратган Ўзбекистон Республикаси Президенти И.А.Каримов қуйидагиларни алоҳида таъкидлади: «Инқироз йилларида кўплаб давлатлар ўз иқтисодиётига, айниқса, молия-банк соҳасини сақлаб қолиш мақсадида айнан шу соҳага улкан маблағларни йўналтиришга мажбур бўлди. Бу, ўз навбатида, бир қатор давлатларда, аввало, ривожланган мамлакатларда катта миқдордаги давлат бюджети тақчиллиги ва давлат қарзларини келтириб чиқарди, молиявий номутаносибликнинг юзага чиқишига сабаб бўлди.
Фирма молияси. Фирманинг молиявий хисоботини тузиш ва тахлил қилиш орқали ахборот таъминотини таъминлаш;
Инвестицион лойихаларни бахолаш ва инвестиция портфелини шакллантириш, капиталга бўлган харажатни бахолаш, молиявий режалаштириш ва назорат;
Фирма молиявий-хўжалик фаолияти бошқарув аппаратини ташкил этиш.Молиявий менежментнинг мақсади умуман фирманинг ёки унинг фойда маркази бўлган алохида ишлаб чиқариш – хўжалик звеноларининг мақсадга эришиш учун усуллар,воситалар ва асбоб-ускуналар ишлаб чиқариш ва уни қўллашдир.
Даромадларни қайта тақсимлаш. Давлат бюджети ва давлат мақсадли жамғармалари бюджетла-ри лойиҳалари ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш устувор-ликлари ва молия йилига мўлжалланган макроиқтисодий кўр-саткичлар прогнози ҳамда солиқ ва бюджет сиёсатининг асосий йўналишлари асосида тузилади.Бюджет даромадлари — бюджетга беғараз тушган ва қайта-риб олинмайдиган пул маблағларидир.Ўзбекистон Республикаси бюджет тизими Консолидациялашган бюджет ҳамда Тикланиш ва тараққи-ёт жамғармаси Консолида-циялашган бюджетни тузади. Консолидациялашган бюджет бюджет тизими бюджетла-рининг барча тушумларини ҳамда харажатларини ҳисобга олиш ва таҳлил қилиш мақса-дида шакллантирилади.