2-mavzu. Ma’rifiy qadriyatlar va maqsadlar (2 soat) Reja

---

2-mavzu
.
 Ma’rifiy qadriyatlar va maqsadlar 
(2 soat) 
Reja: 
1. 
Inson hayotining mohiyati va ma’rifiy qadriyatlar. Insoniylik mohiyati. 
Jamiyatning tayanch qadriyatlari va ma’rifiy (ta’limiy, tarbiyaviy va madaniy) 
qadriyatlar haqidagi tasavvurlar. O‘zbek pedagogikasida ma’rifiy qadriyatlar.
2. Ma’rifat – shaxs va jamiyat taraqqiyotining umumiy shakli. Ma’rifat va 
madaniyatning o‘zaro bog‘liqligi. Ma’rifiy tizim va uning asosiy tarkibiy 
qismlari (ta’lim, tarbiya, shaxs kamoloti). Zamonaviy ma’rifatning rivojlanish 
yo‘nalishlari.
3. Ma’rifat – ta’lim, tarbiya va shaxs kamolotining birligi sifatida. Ta’lim, 
tarbiya va shaxs kamoloti jarayonlarining o‘zaro munosabati. “Ma’rifat” 
tushunchasining manbalari. Ma’rifat (ta’lim, tarbiya, shaxs kamoloti) jarayon va 
natija sifatida. 
Tayanch iboralar 
Ma’rifiy qadriyatlar, tarbiya, ta’lim, pedagogika, yoshlar tarbiyasi, mutafakkir, 
jadidchilar, kelajak avlod, axloq, odob, iymon, an’ana, qadriyat, madrasa, kitob, 
doston, xalq og‘zaki ijodiyoti, maktab, madaniyat, ma’rifat. 
1.
O‘zbek pedagogikasida ma’naviy-ma’rifiy qadriyatlar. 
O‘zbekiston respublikasi o‘zining mustaqilligiga erishgan kunidan boshlab, 
jamiyatimizning barcha sohalarida, jumladan uzluksiz ta’lim-tarbiya tizimi 
jarayonida ma’naviy, ma’rifiy va mafkuraviy o‘zgarishlar ro‘y bermoqda. 
Darhaqiqat, hozirgi davr pedagogikasi, tarbiyashunoslik ilmi, ta’lim-
tarbshakllangan yuksak ma’naviyati, an’ana va udumlari, ulug‘ bobokalonlarimizning 
o‘lmiya nazariyasi va amaliyotini qayta qurish hamda taraqqiy ettirish milliy istiqlol 
mafkurasi, O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, milliy va umuminsoniy 
qadriyatlarga asoslanadi. Shuningdek, xalqimizning an’ana va udumlari donishmand, 
mutafakkir bobolarimizning o‘lmas merosidan oziqlanadi 
Faylasuf olim, akademik E.Yusupov o‘zining qator asarlarida qadriyatlarning 
ta’rifi va xususiyatlariga to‘xtalib o‘tadi. U, qadriyat tushunchasiga falsafiy nuqtai 
nazardan quyidagicha ta’rif beradi: "Qariyatlar jamiyat hayotining tarixiy 
taraqqiyotiga ijobiy ta’sir etadigan, kishilar ongiga singib, ijtimoiy kasb etgan 
moddiy, ma’naviy hodisa, jarayon bo‘lsa ham, uning ahamiyati va mohiyati 
kishilarning ularga munosabati asosida belgilanadi. Qadriyat degan tushunchaning 
o‘zi ham qadr-qimmat ma’nosini bildiradi"
1
. 
Olim, jamiyat taraqqiyotida insoniyat tomonidan bunyod etilgan, o‘tmish va 
kelajakda rivojlanish uchun ijobiy ta’sir etadigan barcha moddiy va ma’naviy 
boyliklar, fikrlar, g‘oyalarga qadriyat sifatida qaraydi. Shaxsning xislatlari, fazilatlari, 
dunyoqarashini shakllantirish va rivojlantirishga xizmat qiladigan, o‘tmishda 
yaratilgan, kelajakda foydalaniladigan omillar yoshlarning ta’lim- tarbiyasida