2-mavzu. Mahsulot sifatini nazorati qilish tizimi

Nazoratni magnit usullari

Har qanday moddalar u yoki bu darajada magnit xossalarga ega. Magnit xossalar, birinchidan magnit maydonda joylashgan jismga shu maydon yaratuvchi kuch ta’sir qilsa, ikkinchidan, agar maydonga har qanday jism joylashsa, u o’zgaradigan kabi xodisalarda o’z o’rnini bildiradi. Jism yoki moddalarni magnit xossalari magnit singdiruvchanlik µ bilan ifodalanadi. Bu kattalikni miqdori bo’yicha hamma moddalar uch guruxga bo’linadi:

• 
  diamagnetiklar (µ<1)
  
• 
  paramagnetiklar (µ>1)
  
• 
  ferromagnetiklar (µ>>1)
  

Nazoratni magnit usullari qisman yoki butunlay ferromagnit materiallardan tayorlangan ob’ektlar uchun qo’llaniladi va ular magnit maydon ta’sirida o’z xossalarini o’zgartiradi.
Magnit maydon tokli o’tkazgichlar va doimiy magnitlar yaqinida paydo bo’ladi, unga tegishli bo’lgan asosiy xarakteristika magnit induktsiya vektori:
;
F - magnit oqim;
V - magnit induktsiya vektori;
S - berk kontur yuzasi;
α - maydon yo’nalishi va kontur orasidagi burchak.
Magnit maydonni boshqa muhim xarakteristikasi - bu kuchlanganlik vektori:
;
-magnit doimiysi;
-materialni nisbiy magnit singdiruvchanligi;
N- magnit maydon kuchlanganligi, A/m;
V- magnit maydon induktsiyasi, Tl.
Temir va uning qotishmalarini uning struktura, faza tarkibi, plastik deformatsiya darajasi bo’yicha keng chegaralarda o’zgarishi mumkin. Temir asosida qotishmalar tarkibi ferromagnit (ferrit) va noferromagnit (austenit) fazalarga ajraladi. Temirning nouglerod qotishmalari va austenit po’latlar odatda paramagnit hisoblanadi. Ular kam miqdorda ferritdan iborat, shuning uchun magnit to’yindirishga katta magnit maydonlar talab qilinadi (N=10⁶ A/m gacha). Kichik va o’rta legirlangan po’latlar uchun N≈10⁵ A/m.
Buzmasdan nazoratda barcha magnit usullar magnitlangan ferromagnetikdagi nuqsonlar orqali maydon o’zgarishini aniqlashga asoslangan. Quyidagi 6.5-rasmda 1 yuzada joylashgan nuqson (kengligi b va chuqurligi h) atrofidagi tipik maydon tarqalishi F_t ko’rsatilgan.