2-mavzu. Mahsulot sifatini nazorati qilish tizimi

а) O’zgarmas magnit bilan magnitlash

b) Elektromagnit bilan magnitlash

ТО

ТО
Qutbli usulda magnitlash jarayoni o’zgarmas magnit yoki elektromagnit yordamida amalga oshiriladi. Nazorat rejimi boshqariladi. Doimiy magnitlar yoki elektromagnitlar ko’pincha tekis detallarni nazorat qilishda ishlatilinadi. Ushbu usulda ko’ndalang joylashgan nuqsonlar aniqlanadi.


6.1-rasm Qutbli magnitlash


Sirkulyar magnitlashda nazorat ob’ekti teshigida joylashgan detal yoki o’tkazgichdan tok o’tkaziladi. Ushbu usul yordamida ko’pincha detal o’qiga bir qancha burchakda joylashgan nuqsonlar aniqlanadi. Maydon kuchlanganligi taxminan hisoblanadi. Shuning uchun magnit maydon kuchlanganligi alohida o’lchanadi.



6.2-rasm. Sirkulyar magnitlash.


Aralash magnitlashda turli joylashgan nuqsonlar ikkita o’zaro perpendikulyar va o’zgaruvchan maydonlar yordamida topiladi. Magnitlovchi magnit maydonlar bir xil chastotaga ega bo’lmasligi lozim. Ushbu usul nisbatan kam qo’llaniladi.



b) Mahsulotdan o’zaro perependikulyar toklarni o’tkazish



а) ТО dan elektr tokini o’tkazish va elektr magnitdan magnit oqimini yuborish


6.3-rasm. Aralash magnitlash

Magnit kukunli usul quyidagi jarayonlardan iborat:

1. 
   ob’ekt yuzasini nazoratga tayyorlash;
   
2. 
   magnitlash jarayoni;
   
3. 
   magnit kukuni yoki suspenziyani surkash;
   
4. 
   defektogrammalarni olish;
   
5. 
   nuqsonni aniqlash;
   
6. 
   nomagnitlash;
   

Magnit kukunni tenshiriluvchi ob’ektga surkash ikki usul bilan bajariladi: quruq va ho’l.
Quruq usulda quruq magnit kukuni ishlatiladi. Ushbu usul g’adir-budir yuzali detallarni nazorat qilishda tavsiya etiladi. Zarrachalar o’lchamlari 0,1....10 mkm.
Ho’l usulda dispersiya muhitdagi magnit kukunlar aralashmasi, ya’ni magnit suspenziyalar ishlatiladi.
Magnit kukunlar aniq magnit xossalarga ega bo’lishi kerak: magnit singdiruvchanligi yuqori va o’lchamlari iloji boricha 0,1 mkm bo’lishi lozim. Ko’pincha qora magnit kukun Fe₃O₄ qo’llaniladi.
Nazorat imkoniyatini turli rejimlarda solishtirish uchun sezgirlikni uchta darajasi ishlatilinadi.

Sezgirlikni shartli darajasi	Sun’iy nuqson o’lchamlari, mkm
	Kengligi	CHuqurligi
A	2,5	25
B	10	100
V	25	250

B - asosiy daraja; A - ma’suliyatli detallar uchun; V - nazoratni boshlang’ich bosqichida qo’llaniladi.

Bunda quyidagi magnit kukunli defektoskoplardan foydalaniladi: Statsionar defektoskoplar - UMDE-10000, UMDE-2500, MD-10P, MDS-5, MDS-1,5. Siljuvchi defektoskoplar - MD-50P, DMP-3M, DMP-2. Olinuvchi defektoskoplar - GTMD-70, 77PMD-3M.