2-mavzu: Linux yadrosi. Linux fayl tizmi. Linuxda bazaviy buyruqlar va utilitlar

Buyruqlarning joylashishi

• Buyruqlarning joylashishi
• Whereis va apropos utilitalari esizdan chiqqan yoki joylashgan joyini siz bilmaydigan buyruqlarni topishga yordam beradi. Locate utilitasi orqali local tizimda joylashgan fayllarni qidiradi.
• which and whereis: Utilitani joylashtirish
• Linux OT da buyruq berganizda, shell interpretator buyruq berilgan nom ostida mos keladigan barcha katalogdagi dasturlarni rcThyatini aniqlab birinchi uchraganni ishga tushuradi. Bu kataloglar rcTyhati qidiruv manzili deb ataladi. Agar qidiruv manzili o’zgartirilmagan bolsa ,shell interpretator faqat standart kataloglar ichidan izlaydi. Tizimdagi boshqa kataloglarda ham foydali utilitalar bolishi mumkin.
• Which utilitasi fayllarning to liq manzilini ekranga chop qiladi.Lokal tizimda bir nom ostida uchraydigan bir nechta buyruqlar bolishi mumkin. Buyruqlar satriga biror buyruqni yozsangiz, shell interpretator qidiriv manzilidan buyruqlarni qidiradi va birinchi topgan buyruqni ishga tushuradi. Quyidagi misolda which buyrug,I yordamida tar buyrug^ining joylashgan joyini keltiryapti:
• $ which tar
• /bin/tar

Buyruqlar kutilmagan yo’llar bilan ishlayotgandek ko’rinsa which utilitasi foydalidir. Misol uchun, agar tar yaxshi ishlamayotgan bolsa yani local versiyasi zararlangan bolsa, /bin/tar ni o’rniga /usr/local/bin/tar ni ishlatishingiz mumkin.

• Buyruqlar kutilmagan yo’llar bilan ishlayotgandek ko’rinsa which utilitasi foydalidir. Misol uchun, agar tar yaxshi ishlamayotgan bolsa yani local versiyasi zararlangan bolsa, /bin/tar ni o’rniga /usr/local/bin/tar ni ishlatishingiz mumkin.
• Whereis utilitasi sizning qidiruv manzilingiz yordamida utilitani standart joylashuviga yaqin fayllarni joyi bo’yicha qidirishga yordam beradi. Misol uchun, tar gao’xshashfayllarnijoylashuvjoyiniko’rishingizmumkin:
• $ whereis tar
• tar: /bin/tar /usr/share/man/man1/tar.1.gz apropos:kalit so’z bo’yicha qidirish
• Agar birorishqilmoqchibo’lganizdabuyruqninominibilmasangiz, apropos bilanbirortakalitso’ziniyordamidaqidirishingizmumkin. Bu utilita yordamida kalit so’ziga mos keladigan kichkina turdagi qatorlarni topishda yordam beradi. man utilitasi -k variant bilan birgalikda ham, apropos ga o’xshab bir xil natija chiqaradi.

Nazorat savollari:

• Nazorat savollari:
• Linuxda qaysi komanda orqali foydalanuvchilarning tizimga kirganligini bilish mumkin?
• Quyidagi keltirilgan komandada nima yuz beradi, agar keltirilgan fayl fayli nomli fayl mavjud bo'lsa?
• $ cp to_do done $ mv to_do done
• Quyida keltirilgan komandalar farqini aytib bering? $ echo cat
• $ cat echo
• Qaysi komanda yordamida fayl oxiridagi ma'lumotni ko'rish mumkin?
• Qaysi komanda yordamida fayl boshidagi ma'lumotni ko'rish mumkin?

E’tibor uchun raxmat!

Samarqand-2022