2-mavzu: lekalo egri chiziqlari reja: Ellips chizish tartibi

Giposikloida. Agar yasovchi aylana yo‘naltiruvchi aylananing ichki tomoni bo‘yicha sirpanmasdan yumalab siljisa, bu holda yasovchi aylananing biror, masalan, yo‘naltiruvchi aylanadagi urinish nuqtasi tekis, ochiq va ravon egri chiziq giposikloida chizadi.
Giposikloida yasash uchun episikloidani chizishda tatbiq qilingan usuldan foydalaniladi. Buning uchun R radiusli aylana yoyi va uning markaziy burchagi (α=d (2Rx360⁰) aniqlanadi. d diametrli aylana A nuqtadan R radiusli aylana yoyiga uning ichki tomoniga urinadigan qilib chiziladi va u hamda katta aylananing AA₁₂ bo‘lagi o‘zaro teng 12 qismga bo‘lib olinadi (2.6 -chizma). Qolgan yasashlar chizmadan yaqqol ko’rinib turibdi.

2.6-chizma
Agar giposikloidani chizishda harakatlanuvchi aylananing d diametri qo‘zg‘almas aylana radiusi R ga teng (d=R) bo‘lsa, giposikloida to‘g‘ri chiziq
(2.7 -chizma, a), R=l, 1/2 d bo‘lsa giposikloida uchta (2.7-chizma, b), R=2 d bo'lsa giposikloida to‘rtta shox (2.7 - chizma,c) hosil bo‘ladi va u to‘rt shoxli astroid ham deyiladi.

2.7 - chizma
Evolventa. Agar to‘g‘ri chiziq qo‘zg‘almasi aylana bo‘yicha surilmasdan yumalasa, u holda bu to‘g‘ri chiziqning har bir nuqtasi shaklan o‘ramaga o'xshash ochiq va ravon aylana evolventasi (yoyilmasi) deb ataluvchi egri chiziq (2.8-chizma).
Evolventani chizish uchun d diametrli aylana chizilib, u teng 42 qismga bo‘lib oilinadi va markazi O bilan tutashtirilib chiqiladi. Shunda oltita aylana diametri hosil bo‘ladi. Aylana diametrlarining har ikkala uchlaridan diametrlariga perpendikulyar yordamchi chiziqlar chiziladi. Aylananing A nuqtasidan uning uzunligi (π•d) aniqlanib chiziladi va u AA₁₂ teng 12 qismga bo‘lib olinadi. Aylana diametrlariga chizilgan yordamchi chiziqlarga 1 nuqtadan bir AA₁ bo‘lak, 2 nuqtadan ikki AA₁ bo‘lak, o‘lchab qo'yish orqali evolventa nuqtalari I,II,...XII lar aniqlanadi va ular lekalolar yordamida ravon tutashtiriladi.
2.8-chizma