2-Мавзу: Жисмоний фазилатларни ривожлантириш

Кучни ривожлантириш
Куч машқлари (енгиш ва қаршилик кўрсатишда) ва кучни ривожлантиради. Агар жисмоний машқлар натижасида мушак массаси кўпайган бўлса, бу гипертрофия деб аталади. Мушакларнинг гипертрофияси кучга чидамлилигидан кўра максимал ва реактив қувватни ривожлантириш машқлари билан кўпроқ боғлиқ. Қувват машқлари тўхтатилганда, қайтарилиш қонуни шуни кўрсатадики, кучнинг бир қисми ёъқолади ва мушак массаси камайиши мумкин. Мушак массасининг пасайишига атрофия дейилади. Мушак атрофияси жисмоний фаолиятнинг пастлиги ёки умуман ёъқлигининг бевосита натижасидир ва жароҳатдан тикланиш даврида юз бериши мумкин.
Максимал қувват юқори қаршилик ва юкга эга бўлган паст такрорий машқларни ўз ичига олган машқлар орқали яхши ривожланади. Қувват мос оғирликлардан фойдаланган ҳолда тезкор такрорлашлар орқали, кучга чидамлилик эса паст қаршиликка эга юқори такрорлашлар орқали ривожланади. Реактив куч, сакраш каби CCCлардан фойдаланадиган машқлар ёрдамида ривожланади. Мураббий ушбу воситаларни битта куч дастурига бирлаштириши мумкин ва ҳар хил турларда бу комбинатсиялар турлича бўлади.
Биз ўсиш ва ривожланиш бобида ёш спортчиларнинг имкониятлар ойнаси балоғат ёшидаги гормонал ўзгаришлар билан боғлиқлигини кўрдик. Спортчи ушбу этуклик даражасига этганидан сўнг, улар "техникани ривожлантириш учун қаршилик машқлари" дан "кучни ривожлантириш учун қаршилик машқлари" га хавфсиз тарзда ўтишлари мумкин. Тестостерон - бу эркакларда иккиламчи жинсий хусусиятларнинг ривожланиши билан боғлиқ гормон, аммо шуни таъкидлаш керакки, бу гормон аёлларда ҳам мавжуд. Аёлларда бу эркакларникига қараганда анча кам миқдорда бўлади ва балоғат ёшидан кейин қизларда аёл хусусиятларига жавоб берадиган гормон - эстроген ҳукмронлик қила бошлайди. Аслида, қизларнинг иккита электр ойнаси бор. Биринчиси, балоғат ёшидан бироз олдин содир бўлади ва шу вақт ичида эришилган ҳар қандай куч ва асабий мослашув балоғат ёшидан ташқари давом этади. Қизлар учун иккинчи ойна балоғат ёшидан кейин, куч-қувват машқлари бўйича кейинги ишлар функтсионал қувватни ривожлантиришни бошлаши мумкин бўлган пайтга тўғри келади.
Ўсмирларда куч жиҳатидан имкониятлар ойнаси балоғат ёшидан кейин бир ёки бир ярим йил ичида содир бўлади, чунки тестостерон даражаси кўтарилиб, энг юқори даражага кўтарилади. Йигитлар балоғат ёшидан олдин куч-қувват машқлари билан шуғулланишлари мумкин, аммо натижа у қадар самарали бўлмайди; тестостерон даражаси кўтарилгунча кутиш яхшироқдир.