2-мавзу: эконометрик моделларнинг ахборот таъминоти режа Иқтисодий маълумотларнинг статистик табиати

• Иқтисодий жараёнлар ва воқеаларнинг математик моделларини қисқача иқтисодий-математик моделлар дейилади.
• Амалий мақсадларда иқтисодий-математик моделлар иқтисодий жараёнларнинг умумий хоссалари ва қонуниятлари бўйича назарий-аналитик моделларга, конкрет иктисодий масалаларни ечиш (иқтисодий таҳлил, башоратлаш ва бошқариш моделлари) бўйича эса тадбиқий моделларга бўлинади.

• Иқтисодий-математик моделлардан миллий иқтисодиётнинг турли соҳаларини ва айрим қисмларини тадқиқ этишда фойдаланиш мумкин.
• Масалан, савдо жараёнларини моделлаштиришда статистик усуллар ёрдамида статистик моделлар қурилади.
• Назарий статистика асослари ёрдамида эса индексли, балансли ва корреляцион-регрессион моделлар қурилади.

Мисол учун, товароборот динамикасини қуйидаги индекс модели шаклида ёзиш мумкин:

• Мисол учун, товароборот динамикасини қуйидаги индекс модели шаклида ёзиш мумкин:
• Jpq=Jp*Jq
• бу ерда Jpq – товар оборот динамикаси индекси,
• Jp - баҳо индекси,
• Jq -товар оборот ҳажми индекси.

Баланс усули ёрдамида дўкондаги моддий ресурслар баланси, савдо ташкилоти доирасида товарлар ҳаракати балансини қуйидаги кўринишда ифодалаш мумкин:

• Баланс усули ёрдамида дўкондаги моддий ресурслар баланси, савдо ташкилоти доирасида товарлар ҳаракати балансини қуйидаги кўринишда ифодалаш мумкин:
• бу ерда ai - йил бошидаги қолдиқ,
• bi -йил давомида олиб келинган моддий ресурслар,
• cn- йил давомида харажат қилинган моддий ресурслар,
• km- йил охиридаги қолдиқ.

МОДЕЛЛАШТИРИШ БОСҚИЧЛАРИ

• Иқтисодий муаммони қўйилиши ва уни таҳлил қилиш.
• Мақсаднинг қўйилиши моделлаштиришда муҳим ўрин эгаллайди. Аниқ қўйилган мақсад асосий элементлар ва улар орасидаги боғланиш таркиби ва миқдорий характеристикасини аниқлайди.
• Моделлаштиришнинг дастлабки босқичида маълумотлар тўпланади ва таҳлил қилинади.
• Таҳлил учун танланган маълумотларнинг тўғрилиги бу моделлаштиришнинг сўнгги натижаларига боғлиқ.