2-Мавзу: ахборот тизимларининг аппарат ва дастурий

Instrumental dasturlarga
yuqori tartibdagi dasturlash tillari yordamoda
foydalanuvchi tomonidan tuzilgan amaliy dasturlarni kompyuter tushuna oladigan
quyi tartibli mashina kodlariga tarjima qilib, ularni ishchi dasturlarga aylantiruvchi
dasturiy vosita(translyatorlar: translyator-assembler, translyator-interpretator, 
translyator-kompilyator)lar kiradi.
•
Amaliy dasturlarga
foydalanuvchilar uchun yozilgan yoki foydalanuvchilar
tomonidan kompyuterda aniq masalani yechish uchun yozilgan amaliy
dastur(AD)lar kiradi. 

---

Amaliy dasturlar
Amaliy dasturlar
ni quyidagi sinflarga bo'lish mumkin:

universal
(umumiy maqsadli) dasturlar;

maxsuslashtirilgan
(muammoga yo'naltirilgan yoki mutaxassislikka
ixtisoslashgan) dasturlar.
Universal
(umumiy maqsadli) dasturlarga quyidagi amaliy dasturlarni misol keltirish mumkin:

matn muharrirlari;

elektron jadvallar bilan ishlaydigan dasturlar
;

taqdimot dasturlari;

ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlari(MBBT); 

grafik muharrirlar;

multimedia, audio, video va animatsiya dasturlari;

axborot qidiruv sistemalari;

elektron hujjat almashish dasturlari; 

dasturlash tillari ;

sun'iy intellekt va expert tizimlari;

kompyuter o‘yinlari;

web-sahifalar yaratish dasturlari;

lokal va global tarmoqda ishlash dasturlari va hk.
24

---

Amaliy dasturlar
Maxsuslashtirilgan (muammoga yo'naltirilgan yoki mutaxassislikka ixtisoslashgan) 
dasturlarga quyidagi amaliy dasturlarni misol keltirish mumkin:

ilmiy dasturlar(matematika, fizika, kimyo, biologiya, tibbiyot va boshqa soha
masalalarini yechishga mo'ljallangan dasturiy vositalar: masalan kompyuter algebrasi
tizimlari va hk.)

loyihalash jarayonlarini avtomatlashtirish tizimlari;

nashriyot tizimlari va tarjimon dasturlari;

iqtisodiy boshqarish va bank axborot tizimlari;

murakkab tizimlar va jarayonlarini boshqarishga mo'ljallangan dasturlar va hk.
25

---

Amaliy dasturlar paketi. 

Bugungi kunda yuqorida keltirilgan ADlar