2-Ma`ruza. Tayanch harakat apparatining yosh xususiyatlari va gigiyenasi. Ovqat hazm qilish tizimining yosh xususiyatlari va ovqatlanish gigiyenasi. Qon va qon aylanish tizimining yosh xususiyatlari va gigiyenasi


Tayanch harakat apparatining gigienasi



Download 242,92 Kb.
Pdf ko'rish
bet3/15
Sana21.01.2022
Hajmi242,92 Kb.
#398439
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   15
Bog'liq
2-лекция (2)

Tayanch harakat apparatining gigienasi 

Bolalarning  o‘quv  va  mexnat  faoliyatini  tashkil  etishda  o‘quv  va  mexnat  sharoitlarining 

gigienaga  to‘g‘ri  kelmasligi,  sinf  jixozlarining  maqsadga  muvofiq  bo‘lmasligi,  portfelini  doim  bir 

qo‘lda olib yurishi, uydagi turmushni uyushtirishda ish o‘rnining gigienik jixatdan to‘g‘ri kelmasligi, 

o‘rin – qo‘rpaning  haddan tashqari yumshoq va notekis bo‘lishi umurtqa pog‘onasining rivojlanish 

xususiyatlariga  etarlicha  baxo  bermaslik  tayanch  –  harakat    apparatining    noto‘g‘ri  o‘sib  – 

rivojlanishiga  olib  keladi.  Tayanch  –  harakat  apparatining  gigienik  qonunlarga  rioya  qilmasliq 

umurtqa  pog‘onasining  rivojlanishiga,  ya’ni  qad  –  qomatning  buzilishiga  olib  keladi.  Bularga 

egilgan, kifotik, lordotik, skoliotik qad-qomat deyiladi. 

Egilgan  qad-qomat bolalar tik turganda boshi bir oz oldinga egilgan, elkalari oldinga osilgan, 

ko‘krak qafasi botiqroq, qorni  oldinga chiqqan bo‘ladi. 

Kifotik qad-qomatli bolalarda kuraklar qanotga o‘xshash ko‘tarilib turadi. Bukir holat yuzaga 

keladi. 

Lordotik  qad-qomatli  kishilarda  gavdasining  orqa  qismi  tekis,  ko‘krak  qafasi  yassi,  qorni 

oldinga  chiqqan  bo‘ladi,  umurtqa  pog‘onasining  bel  qismi  normadan  ko‘proq  oldinga  buqilishi 

kuzatiladi.  

Skolioz  deb  ataluvchi  qad-qomatli  bolalarda  tik  turganda  elkalarining  biri  past,  biri  baland, 

ko‘kraklari  ham  past,  baland  bo‘lib,  ko‘krak  qafasining  bir  tomoni  bo‘rtganroq,  ikkinchi  tomoni 

botiqroq holatda bo‘ladi. Qad-qomatning buzilishi faqat tashqi ko‘rinishni emas, balki ichki organlar 

(o‘pka, yurak, jigar, buyrak, oshqozon va ichak kabilar) ning rivojlanishi va funksiyasiga ham salbiy 

ta’sir ko‘rsatadi. 

Bolalarda  umurtqa  pog‘onasining  normal  shakllanishi  uchun  quyidagi  gigienik  qoidalarga 

amal  qilish  kerak;  bolani  yoshlikdan  tekis  va  bir  oz    qattiqroq  to‘shakda  uxlashga  o‘rgatish,  yostiq 



pastroq bo‘lishi kerak; bolani 6 oylik bo‘lguncha o‘tkazmaslik, 10 oylik bo‘lguncha oyog’‘ida uzoq 

vaqt  tik  turg‘azmaslik  kerak;  kichik  yoshdagi  bolalar,  boshlang‘ich  sinf  o‘quvchilari  uzoq  vaqt  bir 

joyda o‘tirmasligi, tik turmasligi, uzoq masofaga yurmasligi, og‘ir yuk ko‘tarmasligi, doim bir qo‘lda 

ish  bajarmasligi  kerak;  O‘quvchilar  bo‘ylariga  mos  parta,  stol-stullarda  o‘tirishi  kerak,  parta,  stol-

stulda o‘tirganda gavdasi tik, elkalari bir tekisda, beli stul yoki parta suyanchig‘iga suyanib turishi, 

oyoqlari tizza bug‘imida to‘g‘ri burchak hosil qilib, bukilgan, ko‘krak bilan parta qirrasi orasida 3-5 

sm. ga yaqin masofa bo‘lishi kerak.  

Yassioyoqlik.  Odam  tovon  kaftining  pastki  qismi  tayanch-harakat  tizimisining  ressori 

vazifasini  bajaradi.  Bolalar  uzoq  vaqt  tik  turganda,  Og‘ir  yuk  ko‘targanda,  tor  poyafzal  kiyganda 

oyoq  panjasi  gumbazi  yassilanadi,  natijada  yassioyoqlik  kelib  chiqadi.  Yassioyoqlik  natijasida 

oyog’‘ining  tovon-  panja  va  boldir  muskullarida  og‘riq  bo‘ladi.  Yassioyoqlik  tug‘ma  va  hayotda 

orttirilgan  bo‘ladi.  Yassioyoqlikning  tug‘ilgandan  keyin  yuzaga  kelishi  sabablari  kuyidagilardan 

iborat:  bolani  juda  yoshligidan  (8-10  oyligidan)  boshlab  yurg‘izish,  uzoq  vaqt  tik  turg‘izish,  yosh 

bolaga poshnasi yumshok poyabzal kiygizish, o‘quvchilarning kun bo‘yi poshnasiz sport poyabzalida 

yurishi, poshnasi baland, uchi tor poyabzallarni kiyish, og‘ir yuk kutarish.  

Ana  shularni  hisobga  olib,  yassioyoqlikni  oldini  olishga  e’tibor  berish  kerak.  Shu  bilan  bir 

qatorda davlatimiz tomonidan maxsus ortopedik poyafzallarni ishlab chiqarish maqsadga muvofiqdir. 

 

     Sog’liq  tizimidagi  ijtimoiy-iqtisodiy  gradientlar  shu  faktni  ko’rsatadiki,  sogliq  tizimidagi 

tengsizlik  muammosi  nafaqat  ushbu  muammodan  aziyat  chekib  jabr  ko’rganlar,  balki  jamiyatga 

tegishli  bo’lgan  har  bir  shahsning  vazifasidir.  Sogliqni  saqlash  borasidagi  ijtimoiy-iqtisodiy 

gradientning  tizimli  xarakteri  yana  shuni  ko’rsatadiki,  sog’liq  borasidagi  tengsizlik  adolatsizlikning 

nishonasidir. Bu esa, ayniqsa hayot davomida ijtimoiy-iqtisodiy jamiyatning rivojiga hissa qoshuvchi 

yoshlar va bolalarga nisbatan sog’liq borasidagi tengsizlik haqida gap ketganda yaqqol tog’ridir. 

Shu boisdan, bolalar va yoshlar borasida sogliqqa qaratilgan etiborni hisobga olgan holda yuqori 

qatlamlar  va  davlat  hukumati  ushbu  sohada  adolatsizlikning  oldini  olish  uchun  bir  qancha  muhim 

chora  tadbirlarni  amalga  oshirishlari  zarur.  Hukumat  shuni  hisobga  olishi  kerakki,  bolalar  va 

yoshlarga nisbatan yomon holdagi salomatlik chora tadbirlariga ajratilgan investitsiyalar ijtimoiy va 

iqtisodiy  taminlashi  mumkin.  Bolalar  va  yoshlarga  qaratilgan  e’tiborsizlik,  hususan  ota-onalarning 

bolalar salomatligini takomillashtitish uchun emas, aksincha bu borasida loqaydliklarga yo’l qoyishi 

aksincha  natijani  olib  keladi  va  uzoq  ko’zlangan  rejadagi  ijtimoiy  -  iqtisodiy  muammo  va 

chekinishlarga olib kelishi mumkin.

1

 



Since  levelling-up  the  socio-economic  gradient  in  health  among  children  and  young  people  has 

been  suggested  as  the  best  strategy  for  addressing  health  inequities  in  general,  this  book  has 

investigated how this can be achieved. Chapter 1 provided a general overview of the social gradient 

in health among children,  young people and their parents in the EU. Chapter 2 and 3 looked at the 

impact of different welfare state regimes on good health outcomes across the social gradient, and in 

addition  looked  at  the  kinds  of  policies  and  interventions  that  are  effective  in  levelling-up  health 

gradients.  Chapter  4  investigated  the  role  of  community  social  capital  as  a  "health  asset",  and  its 

effect  on  mediating  the  impact  of  socio-economic  status  on  health  inequalities  among  children  and 

young people - a previously understudied topic. The GRADIENT Evaluation Framework introduced 

in Chapter 5 can help to boost the evidence based on levelling-up social gradients in health. It can be 

applied  to  facilitate  and  stimulate  more  evaluations  of  policies  and  interventions  on  their 

distributional  impacts and  effects  on  health.  Finally,  Chapter  6 presented  what  is  being  done  at  the 

EU level to ensure that 

all

 children and young people in the EU get the right start to a healthy life. 

    This final chapter summarises the findings and provides recommendations for the EU, national, 

regional and local level.       Takrorlash uchun savollar: 

1.

 

Suyakning funksiyalari qanday? 



2.

 

Suyak to‘qimasi qanday rivojlangan? 



3.

 

Suyak to‘qimasining tuzilishi va xossalari qanday? 



                                                 

1

The Rignt Start to a Healthy Life.Contact : i.stegeman @eurohealthnet.eu, c.costongs @eurohealtnet.eu 



EuroHealthNet, Rue de la Loi 67 , 1040 Brussels, Belgium, 200 page 

 

 




4.

 

Kalla suyagi qanday qismlarga bo‘linadi va qaysi suyaklardan tuzilgan? 



5.

 

Kalla suyagi qanday rivojlanadi? 



6.

 

Qaysi suyaklar ko‘krak qafasi suyaklarini tashkil qiladi? 



7.

 

Ko‘krak qafasi qanday tuzilgan? 



8.

 

Umurtqa pog‘onasining qanda yegriliklari bor? 



9.

 

Bola umurtqa pogonasi qanday rivojlanadi? 



10.

 

Suyak ust pardasi nima? 



11.

 

Uzun naysimon suyaklar qanday tuzilgan? 



12.

 

Toskamar suyaklari qanday rivojlanadi? 



13.

 

Oyoq suyaklarining tuzilishini aytib bering. 




Download 242,92 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   15




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish