2-Ma’ruza Mavzu: Tarmoq xavfsizligiga zamonaviy tahdidlar

2-Ma’ruza
Mavzu: Tarmoq xavfsizligiga zamonaviy tahdidlar
Reja:

1. 
   Tarmoq xavfsizligi taxdid turlari manbasi.
   
2. 
   Tarmoq xavfsizligi modeli.
   
3. 
   Tarmoq xavfsizligi standartlari (ISO, ITU-T, ETSIva boshqalar)
   

Tarmoq xavfsizligining asosiy taxdid turlari:

• 
  Texnik vositalarda axborotlarni saqlanishi yoki ruxsatsiz kirishdagi qayta ishlashlar;
  
• 
  Telekommunikatsiya kanallari orqali uzatilayotgan axborotlarni texnik vositalar yordamida tutib olish;
  
• 
  Qayta ishlangan axborotlarni elektromagnit nurlanishi orqali chiqib ketishi (tarqalishi);
  
• 
  Texnik vositalar elektron qurilmalari yordamida axborotlarni tutib olish va ob’ektlarni joriy etish;
  
• 
  Telekommunikatsiya qurilmalari ishida ishdan chiqish yoki axborotlarni buzilishi, chaqiruvchi buzilishlar, maxsus dasturiy texnik ta’sirlar.
  

Jiddiy taxdidlarga quyidagilarni misol keltirish mumkin:

• 
  qurilmalarning buzilishi: kabel tizimining buzilishi, elektr manbaining o‘chib-yonishi, diskning buzilishi, ma’lumotlarni arxivlash tizimining buzilishi, serverlar, ishchi stansiyalar, tarmoq kartalarining buzilishi;
  

• 
  dasturiy ta’minotning noto‘g‘ri ishlashi oqibatida kelib chiqadigan ma’lumotlarning yo‘qolishi, dasturiy ta’minotning nosozligi natijasida ma’lumotlarning o‘zgarib ketishi yoki yo‘q bo‘lib ketishi, tizimning kompyuter viruslari bilan zararlanishi natijasida ma’lumotlarning yo‘qolishi va h.;
  

• 
  ruxsatsiz foydalanish bilan bog‘liq yo‘qotishlar: ma’lumotdan ruxsatsiz nusxa olish, yo‘qotish yoki qalbakilashtirish, maxfiy, sir tutilishi lozim bo‘lgan ma’lumotni begona kishilarga tanishtirish;
  

• 
  arxiv ma’lumotlarini noto‘g‘ri saqlash bilan bog‘liq yo‘qotishlar;
  

• 
  xizmatchi shaxs yoki foydalanuvchining xatolari: ma’lumotlarni o‘zi bilmagan holda o‘zgartirish yoki yo‘qotib yuborish, ma’lumotlarning yo‘qolishiga yoki buzilishiga olib keluvchi dastur yoki apparat ta’minotidan noto‘g‘ri foydalanish.