2-ma’ruza mavzu: Mantiqiy elementlar Reja: Mantiqiy elementlar. Invertorlar. Takrorlovchilar va buferlar

Multipleksirlash deb, vaqtning turli qismlarida turli signallar bitta yо‘ldan uzatilishiga aytiladi. Multiplesirlashning asosiy maqsadi ulanish yо‘llarining umumiy sonini qisqartirishdan iborat. Ikki yо‘nalishli aloqa yо‘li albatta multiplesirlangan bо‘ladi, yо‘llarni multiplesirlash bir taraflama va shuningdek ikki taraflama bо‘lishi mumkin. Har qanday holatda ham unga bir necha chiqishlar ulanib ulardan faqat bittasi har bir vaqt momentida faol holatda bо‘ladi. Qolgan chiqishlar bu vaqtda о‘chiq holatga о‘tadi (passiv holatga о‘tadi). Ikki yо‘nalishli aloq yо‘lidan farqli о‘laroq , buferlar asosida qurilgan multpleksirlangan yо‘llarga faqat bitta kirish ulanishi mumkin, lekin albatta bir nechta OK li yoki 3S li chiqishlar ulanadi (3.7-chizma). Multpleksirlangan yо‘llar na faqat buferlarda qurilishi mumkin, multipleksor mikrosxemalarida ham quriladi, ularni 3 bobda kо‘rib chiqiladi.

OK chiqishli buferga misol tariqasida ЛП17 mikrosxemasi xizmat qilishi mumkin (OK li oltita buferlar). Xuddi OK li invertor holidagi kabi (3.5-chizmaga qaralsin), OK li bir necha buferlarning chiqishlari “montajli VA” funksiyasini hosil qilish uchun ulanishi mumkin, yaʻni chiqishida mantiqiy bir bо‘ladi, faqat barcha kirishlarda bir bо‘lgan holdagina (3.8-chizma). Yaʻni kо‘p kirishli VA elementi joriy etiladi (3.3 bо‘limga qaralsin).

3.7-chizma. Buferlar asosidagi bir yо‘nalishli multipleksirlangan aloqa yо‘li.

3.8-chizma. OK chiqishli buferlarni birlashtirish.

3S chiqishli buferlar ancha kо‘p sonli mikrosxemalar orqali berilgan, masalan: ЛП8, ЛП11, AП5, AП6, AП14. Bu buferlar albatta boshqarish kirishga EZ (yoki OYE) ega bо‘ladilar, u chiqishlarni uchinchi holat passiv holatga о‘tqazuvchidir. Odatda, bu kirishda uchinchi holatga bir mos keladi, chiqishlarining faol holatiga esa - nol tо‘g‘ri keladi, yani EZ signali manfiy qutbga ega bо‘ladi.

Buferlar bir yо‘nalishli yoki ikki yо‘nalishli, signallarni inversiyasi bilan yoki inversiyasiz, barcha kirishlarini bir vaqtda boshqarishli yoki guruxli chiqishlarni boshqarishli bо‘ladilar. Buning hammasi bufer mikrosxemalarining kо‘p turdaligini kо‘rsatadi. Sodda bir yо‘nalishli inversiyasiz buferga ЛП8 mikrosxemasi misol bо‘la oladi (chiqishlari 3S turidagi tо‘rtta bufer va alohida boshqarishli ). Tо‘rtta buferlarning har biri о‘zining EZ ruxsat kirishiga ega. Buferning chinlik jadvali juda oddiydir (3.2 jadval): boshqarish kirishida nol signali bо‘lganda chiqish kirishni qaytaradi, bir bо‘lgan holda esa – chiqish о‘chirilgan holatda bо‘ladi. Bu mikrosxemani bittali signallarga ishlov berish uchun tatbiq etish qulay, yaʻni chiqishni о‘chirish imkoniyati bо‘lgan holda kirish signalini takrorlash uchun.