2 ma’ruza mavzu: Buralish reja

2.2. Buralishdagi mustahkamlik va bikrlik shartlari
Buralishga ishlaydigan tuzilmalar elementlarining mustahkamliklarini ta’minlash uchun ularda hosil bo’ladigan eng katta urinma kuchlanishlarning qiymatlarini chegaralab qo’yilishi kerak:
(2.11)
Po’lat materiali uchun buralishdagi ruxsat etilgan urinma kuchlanish
[t]=(0,5...0,6)[s_ch]
cho’yan uchun
[t]=(1...1,2)[s_ch]
Buralishdagi mustahkamlik sharti yordamida uch xil masala hal qilinishi mumkin:
1. Mavjud tuzilmaning mustahkamligini tekshirish. Bunda (2.11) shartning qanoatlantirilishi tekshiriladi.
2. Xavfsiz yuk kattaligini aniqlash:
M_b£Wr[t]
3. Loyihalash masalasi. Bunda valning zarur o’lchamlari hisoblanadi:
bundan doiraviy kesim diametri

Xalqasimon ko’ndalang kesimning zarur tashqi diametri

ichki zarur diametri
d=aD.
Buralishga ishlaydigan vallar mustahkamlik bilan birga bikrlikka ham hisoblanadi. Val bikrligini ta’minlash uchun uning eng katta nisbiy buralish burchagi valning, ahamiyatiga qarab belgilanuvchi yo’l qo’yiladigan qiymatdan oshmasligini ta’minlash kerak, ya’ni:
, (2.12)
bu yerda q - ruxsat etilgan buralish burchagi, rad/m.
Ko’pchilik hollarda ruxsat etilgan buralish burchagi grad/m larda beriladi. Unda bikrlik shartini
(2.13)

ko’rinishida yoziladi. Odatda mashinasozlikda ruxsat etilgan nisbiy burilish burchagi

[q]=0,25...1,0 grad/m.

Bikrlik sharti mustahkamlikka hisoblashdagidek hisoblarni bajarishga imkon beradi.

2.3. Buralishdagi potentsial energiya
Buralayotgan brusda to’planadigan potentsial energiya cho’zilish - siqilish deformatsiyasidagiga o’xshash aniqlanadi.


2.3 - shakl.
Buralayotgan brusning dz uzunlikdagi qismini ko’raylik (2.3 - shakl). Elementda to’plangan potentsial energiya
.
(2.3) bog’lanishni nazarda tutsak
.
Bu ifodani uzunlik bo’yicha integrallab, brusning to’la potentsial energiyasi topiladi:
(2.14)
Agar burovchi moment va val bikrligi uzunlik bo’yicha doimiy bo’lsalar
(2.15)
bo’ladi. Oxirgi bog’lanishda (2.9) asosida olingan ifodadan foydalanildi.