2-маъруза Мавзу: Бино ва иншоотлар ҳақида тушунчалар

асосий 
талаблар
қўйилади: функционал мақсадга мувофиқлик; техник мақсадга 
мувофиқлик; меъморий-бадиий маънодорлик; иктисодий мақсадга 
мувофиқлик. 
Бу талабларни ифодаловчи айрим назарий асосларни кўриб 
ўтамиз. Бинода ѐки унинг режавий элементи - хонада инсон учун 
оптимал шароитлар (муҳит) яратилган бўлса, бино ѐки хона ўз 
вазифасига мувофиқ ҳисобланади. Яратилган муҳитнинг сифати бир 
қатор омилларга боғлик. Бундай омилларга қуйидагилар киради: 

---

6 
ички фазо
-одам фаолият курсата олиши, турли асбоб ва 
жиҳозларни жойлаштириш, одамлар ҳаракатланиб юра олиши учун зарур 
бўлган жойлар (хонанинг узунлиги, кенглиги на баландлиги); 
микроиқлим
-хонадаги ҳавонинг температураси, нисбий намлиги, 
ҳаракат тезлиги ва тозалик даражаси орқали хонада яратиладиган 
муҳитнинг сифатини ифодаловчи омил;
товуш режими
-хонадаги эшитиш учун яратилган шароитни, 
унинг ѐқимсиз, халақит берувчи товушлардан (шовқин) ҳимояланганлик 
даражасини ифодаловчи омил; 
ёруғлик режими
-хоналарда ѐритилганликни етарли бўлишини 
таъминлаш ва ѐритишни тўғри ташкил қилишга боғлиқ ҳолда кўриш 
органларининг ишлаш шароитини белгиловчи омил; 
тўсиқсиз кўриш ва кўрганни тўғри идрок қилиш
- томоша залларида, 
дарсхоналарда яратилган муҳитнинг сифатини белгиловчи омил; 
ободонлаштириш тадбирлари
- бинонинг вазифасидан келиб 
чиққан ҳолда мухандислик ва бошка зарур техник жихозлар билан 
таъминланганлик даражасини ифодаловчи омил. 
Бу омилларнинг ҳар бири хонанинг ўлчамларини, шаклларини ва 
конструкцияларини танлашга ўз таъсиринн кўрсатади. Хоналарни тўғри 
лойиҳалаш, одамлар бажарадиган функцияга мувофиқ равишда оқилона 
шароитлар яратиш учун муҳит сифатини белгиловчи барча тадбирлар 
кўрилиши шарт. Шунда бино ѐки иншоотнинг лойиҳа ечими функционал 
мақсадга мувофиқ ҳисобланади. 
Бинонинг