2-ma’ruza. Ma’lumotlar bazasiga qo’yiladigan talablar. Rеja: Axborot tizimlari va ma'lumotlar bazasi

3) Mijoz/server texnologiyasi.
Mijoz jarayoni ((aqlli) mijoz) (ma'lum bir manbani so'rovchi) va server jarayoni (ma'lum bir resursni taqdim etuvchi) dan iborat bitta ikki darajali tizim mavjud. Jarayonlar bitta kompyuterda joylashgan bo'lishi shart emas (odatda server bitta LAN tugunida va mijozlar - boshqa tugunlarda). Mijoz foydalanuvchi interfeysi va dastur mantig'ini (maxsus dastur bilan ish stansiyasi) boshqaradi: foydalanuvchi tomonidan so'rovni qabul qiladi, sintaksisni tekshiradi va ma'lumotlar bazasiga so'rovni yaratadi, serverga xabar yuboradi, javobni kutadi va olingan ma'lumotlarni foydalanuvchiga ko'rsatish uchun formatlaydi.
Server ma'lumotlar bazasiga so'rovlarni qabul qiladi va qayta ishlaydi (shu jumladan mijoz ma'lumotlarini tekshirish, yaxlitlik talablarini bajarish, tizim katalogini yuritish, parallel kirishni qo'llab-quvvatlash, so'rovni bajarish va ma'lumotlarni yangilash), so'ngra ishlov berishni mijozga qaytaradi. Mijoz / server texnologiyasining afzalliklari:

• 
  mavjud ma'lumotlar bazalaridan keng foydalanish;
  
• 
  tizim ishlashini oshirish (yuqorida sanab o'tilgan yondashuvlar bilan taqqoslaganda);
  
• 
  uskuna narxining pasayishi (server mashinasi mijoz mashinasiga qaraganda ancha kuchli);
  
• 
  tarmoq trafigini pasaytirish (faqat kerakli ma'lumotlar tarmoq orqali o'tadi);
  
• 
  ma'lumotlarning muvofiqligi darajasi oshadi (ma'lumotlar yaxlitligini tekshirish mijozlar tomonidan emas, balki serverda markazlashtiriladi).
  
• 
  Ikki darajali mijoz / server texnologiyasini kengaytirish - uch bosqichli tuzilishga o'tish (Internetda samarali):
  
• 
  aqlli bo’lmagan mijoz - faqat foydalanuvchi interfeysini boshqarish (masalan, web-brauzer);
  
• 
  o'rta daraja (mijoz) - foydalanuvchi ilovasi mantig'ini boshqarish;
  
• 
  ma'lumotlar bazasi serveri.
  

Ilovalarni ishlab chiqish va ishlatish usullari
Zamonaviy MBBT dasturni yaratmasdan ma'lumotlar bazalari bilan ishlash uchun keng ko'lamli vazifalarni hal qilishga imkon beradi. Biroq, dasturni ishlab chiqish maqsadga muvofiq bo'lgan paytlar ham bor. Masalan, agar ma'lumotlar manipulyatsiyasini avtomatlashtirish zarur bo'lsa, ma'lumotlar bazasining terminal interfeysi yetarlicha rivojlanmagan yoki ma'lumotlar bazasida mavjud bo'lgan ma'lumotlarga ishlov berishning standart funktsiyalari foydalanuvchiga mos kelmaydi. Ilovalarni ishlab chiqish uchun MBBT tegishli dasturlash tilining funktsiyalari va/yoki protseduralariga asoslangan dasturlash interfeysiga ega bo'lishi kerak. Mavjud MBBT quyidagi amaliy texnologiyalarni (va ularning kombinatsiyasini) qo'llab-quvvatlaydi:
dasturlarni qo'lda kodlash (Clipper, FoxPro, Paradox, C ++ ...);
generatorlar yordamida amaliy matnlarni yaratish (Visual FoxPro, C ++ Builder, Borland Delphi ...);
Vizual dasturlash usullari (Delphi, Access, C ++ Builder, Borland Delphi, Visual Basic, C# Visual Studio, Java, …) yordamida tayyor dasturni avtomatik yaratish
Qo'lda kodlash bilan dasturchilar amaliy dasturlarning matnini qo'lda yozadilar va keyin ularni tuzatadilar.
Generatorlardan foydalanish dasturlarni ishlab chiqishni osonlashtiradi, chunki siz kodni qo'lda yozmasdan olishingiz mumkin. Ilovalar generatorlari amaliy dasturlarning asosiy elementlarini (menyular, ekranlar, so'rovlar va h.k.) ishlab chiqishni osonlashtiradi, lekin ko'pincha qo'lda kodlashni butunlay yo'q qila olmaydi.