2-маъруза. Криптографиянинг асосий тушунчалари ва тарихи Кутиладиган натижа

Керкхофс принципи 
Идеал шифрлар учун калитсиз шифрматндан очиқ матнни тиклашнинг 
имкони бўлмаслиги зарур. Бу шарт, ҳаттоки ҳужумчилар учун ҳам ўринли. 
Ҳужумчи алгоритм (шифрлаш алгоритми) ҳақида барча маълумотларни 
билган тақдирда ҳам калитсиз очиқ матнни тиклашнинг имкони бўлмаслиги 
зарур. Ушбу қўйилган мақсад, амалда бундан фарқди бўлиши мумкин. 
Криптографиянинг фундаментал назариясига кўра криптотизимнинг 
ички ишлаш принципи ҳужумчига тўлиқ ошкор бўлиши зарур. Ҳужумчига 
фақат криптотизимда фойдаланилган калит номаълум бўлиши зарур. Бу 
таълимот Керкхофс принципи деб аталади.
Хўш, Керкхофс принципининг асосий моҳияти нимада? Агар ҳужумчи 
криптотизимни қандай ишлашини билмаса, у ҳолда уни криптотизимга ҳужум 
қилиши янада қийинлашади. У ҳолда, нима учун биз хужумчини ишини 
осонлаштирмоқдамиз? Криптотизим хавфсизлиги учун сир тутилган 
лойиҳалашга ишонишнинг бир нечта муаммолари мавжуд. Биринчидан, “сир 
тутилган” криптотизимларнинг тавсилотлари камдан-кам ҳолларда узоқ вақт 
сир сақланиб қолади. Дастурий таъминотдан алгоритмни тиклаш учун 
тескари муҳандислик усулларидан фойдаланиш мумкин ва улар орқали 
ҳаттоки қурилмаларда ёзилган алгоритмларни қайта тиклаш (аниқлаш) 
мумкин. Бундан ташқари яна бир муҳим жихат шундаки, узоқ вақт сир 
тутилган криптотизим оммага ошкор бўлганда, хавфсиз эмаслиги 
исботланган. 
Сир 
тутилган 
криптотизимлар 
кичик 
доирадаги 
фойдаланувчилар (мутахассислар) томонидан ишлаб чиқилгани ва 
тестлангани боис, кўп сонли фойдаланувчилар (оммага ошкор этилганда) 
томонидан тестланиш натижасида уни хавфсиз эмаслиги кўп ҳолларда 
аниқланган. Бунга мисол сифатида, Microsoft томонидан криптотизимлар 
ишлаб чиқишда Керкхофс принципига амал қилинмаганлиги ва бунинг 
натижасида тескари муҳандислик асосида олинган маълумотларни 
http://web.elastic.org/~fche/mirrors/cryptome.org/beale-sci-crypt.htm
ҳаволадан 
кўриш мумкин. 

---