2-маъруза. Ижод ва илмий тадқИҚот билиш фаолиятининг маҳсули

Эмпирик (қадимий юн. - тажриба) услублар

Эмпирик социологик тадқиқот-ягона дастур ва услубиёт билан амалий асосда ижтимоий ҳаёт, ходиса ва жараёнлари тўғрисида олинган эмпирик маълумотларни таҳлил қилиш, умумлаштириш, зарур амалий таклифлар, тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.

Суҳбат ёки сўров – гурухдаги шахслараро муносабатларни яхши билиш, дустлик, адоват ва бошқа жиҳатларни ўрганишга каратилади. Бу метод гурух тўпланишига зарурият туғилганда, лидерни аниқлашда, коллективда психологик иқлимни аниқлаш ва бошқаларда фойдаланилади
Кузатув - ўрганилаётган жараёнлар ва ходисаларни четдан туриб куришга имкон беради. Кузатиш методи ички ва ташки турларга ажратилади.
Текшириш - объектнинг у ёки бошка даражадаги теранлик ва деталлаштириш билан ўрганилиши бўлиб, бу тадкикот мақсадлари ва вазифалари билан белгиланади.
Синов ёки тест - махсус қайта ишланган воситалар схема, расмлар, таклифлар, саволлар, тестлар ёрдамида шахсий сифат ва қобилиятларни намоён бўлишини аниқлайди.

Хар қандай тадқиқот бирон-бир муаммонинг қўйилишидан бошланади. Бундай муаммо ташқаридан, буюртмачи томонидан берилиши ёки жамият ҳаётида ечимини кутаётган муаммо бўлиши мумкин.

1. Муаммо қўйиш. 2. Тадқиқот мақсади ва вазифаларини аниқлаш. 3. Тадқиқот объекти ва предметини аниқлаш. 4. Муаммонинг назарий таҳлили, асосий тушунчаларни белгилаш. 5. Объектнинг системли таҳлили. 6. Тушунчаларни назарий ва эмпирик интерпретацияси (тушунтириш). 7. Гипотезани аниқлаш (юн. hypothesis — асос, тахмин) — ҳодисаларнинг қонуний (сабабли) боғланиши тўғрисидаги тахм. мулоҳаза, фараз. Гипотеза илмий билишни ривожлантириш учун асос бўлади.

1. Тадқиқотни принципал режасини тузиш. 2. Тадқиқот тўплаш методи ва техникасини танлаш. 3. Танланган методларни тузиш ва асослаш. 4. Олинган билимларни анализ қилиш методларини аниқлаш. 5. Олинган билимлар бўйича тахлил усулларини белгилаш. 6. Объект тадқиқотини ўтказиш. 7. Хулосаларни белгилаш, янги тушунчалар, фактлар, назариялар, тенденцияларни ифодалаш.