2-Ma’ruza: dt va uml modellarini ishlab chiqish Reja

Obyektga yo’naltirilgan dasturlash paradigmasi: Obyektga yo`naltirilgan dasturlash bu kompyuterda dasturlashning yangi industriyasi hisoblanadi. Obyektga yo`naltirilgan dasturlash paradigmasi o`zida ilovalarni tasvirlashning boshqacha usulini aks ettiradi . Obyektga yo`nalgan dasturlashga yondashuv yordamida obyektga tegishli bir-biriga tobe bo`lmagan qismlarning tashkil etish va ulardan foydalanish amalga oshiriladi. Hosil qilingan qism ilovachalarini yig`ib obyekt modeli tashkil etiladi. Bu jarayonni binoning g`isht va boshqa materiallardan tashkil topganligiga o`xshatish mumkin. Ma’lumki binoni qurish uchun quyidagi bir qancha qadamlarni bajarushimizga to`g`ri keladi . Birinchi bosqich kerakli g`isht va boshqa materiallarni sotib olish .Ikkinchi bosqich esa sotib olingan materiallarni kerakli joyga joylashtirish. Shunga o`xshash tarzda qism ilovachalarniyig`ib yangi ilova hosil qilinadi.

Obyektga yo`naltirilgan dasturlash paradigmasida asosiy g`oya ilovani bir marta yaratish va undan istalgancha foydalanishni amalga oshirish yotadi. Shunday qilib obyektga yo`naltirilgan dasturlash paradigmasi buxgalteriya sohasida yoki tovarlarni qayd qilish lozim bo`lgan holatlarda qo`llaniladigan dasturiy vositalar qurish kabi masalalarni hal etish kabi osonlik bilan amalga oshadi.

Bu fikrlardan kelib chiqqan holda oddiy dasturlashdan obyektga yo`naltirilgan dasturlash qanday farq qiladi degan savol tug`uladi ? Oddiy usulda dasturlash kompyuter va uning imkoniyatlarini to`liq hisobga olgan holda amalga oshiriladi. Obyektga yo`naltirilgan dasturlash esa butunlay yangicha yondashuv bo`lib , unda buyurtmachi ehtiyojlari bilan birgalikda avtomatik moslashuv jarayoni hisobga olinadi.

Vizual modellashtirish (6)

Biz bilamizki uy qurish uchun harakat boshlaganda dab-durusdan to`sinlar uyumi sotib olinmaydi , balki quriladigan uyning loyihasi chiziladi va unga ketadigan sarf harajatlar hisoblanadi .

Xuddi shunday dasturlash dunyosida ham bizga dastlab dasturi quriladigan masalaning modeli kerak bo`ladi. Ular o`zida tizim loyihasini tasvirlaydi . Uy loyihasi uning boshlanishidan oxirigacha bo`lgan jarayonlarni o`zida tasvirlagani kabi , masala modeli ham uning dasturini tuzishdagi boshdan oyoq xatti harakatlarni borishini tasvirlaydi. Bu jarayon tizimning turli favqulotdagi o`zgarishlariga hamda modelga tegishli holatlarni sinchiklab o`rganishga imkon beradi.

Biz ushbu ishda aynan visual modellashtirishga etibor qaratamiz va shuning uchun ham quyida uning tarifini keltiramiz. Vizual modellashtirish bu-bir qator standart grafik elementlar yordamida modellashtirish jarayonini tasvirlashdir. Hayotda uchraydigan visual modelga yorqin misol qilib kommunikatsiyani olish mumkin . Vizual modellashtirishning asosiy maqsadi turli toifadagi (foydalanuvchilar,dasturchilar, analitiklar, testlovchilar va hokazolar) odamlar uchun shunarlilikni ta’minlashdir. Vizual modellashtirish turli soha mutahasislarining ma’lum bir masala yuzasidan fikr yuruta olishini ta’ minlashi kerak . Biz bilamizki biror ma’lumot matn ko`rinishida emas visual tasvirlangan bo`lsa, tezroq tushuniladi . Tizimning visual modelini qurish orqali foydalanuvchi va tizim , uning ichki holatidagi jarayonlar, tizimlararo o`zaro aloqalar yaqqol tasvirlanishi mumkin.

Modelning qurilishi qiziqtirayotgan axborot haqidagi qimmatli ma’lumotlarni oshkor etish jarayoni hisoblanadi.Masalan : modelga nigoh tashlab, dasturchi o`zining tizim bilan o`zaro ta’sirini tasavvur qiladi. Analitik obyekt modellariaro o`zaro ta’sirlashuvidan ko`radi . Razrabotchik esa qanday obyektlar qurish kerakligi va ular nima ish bajarishi lozimligini anglaydi. Testlovchi obyektlararo ta’sirlashuvga ko`ra qanday testlar qurish kerakligini rejalashtiradi.Menejerlar butun sistemaning qismlari birgalashib ,yakdillikda ishlay olishini tushunib yetadi va nihoyat rahbar modelga qaragan holda tashkilotdagi obyektlararo munosabatlarni tasavvur qilib turadi .Shuning uchun ham visual modellashtirish qaralayotgan tizimni barcha foydalanuvchilarga e’tiborni tortgulik darajada tasvirlab beruvchi vosita hisoblanadi.