2 маъруза: доришунослик режа

Дори моддаларнинг таъсир турлари: 

---

1) Маҳаллий таъсир - Дори қўлланилган жойнинг ўзига кўрсатадиган таъсиридир. 
«Маҳаллий таъсир» тушунчаси нисбийдир, чунки дорилар фақат маҳаллий таъсир 
кўрсатмай, теридан, шиллиқ пардалардан секин-аста қонга сўрилиб умумий таъсир 
кўрсатади. 
2) Резорбтив таъсир - яъни умумий таъсир дорининг қонга, ундан эса тўқималарга 
тушиши натижасида намоён бўлади. 
3) Рефлектор таъсир - маҳаллий ёки резорбтив таъсир натижасида дори моддалар 
тўқималардаги нерв рецепторларини (сезувчи нерв охирларини) қўзғатади ва рефлектор 
таъсир пайдо қилади. Қўзғатиш тегишли нерв марказларига ёки ижро этувчи органларга 
узатилади ва уларнинг ҳолатини ўзгартиради. 
4) Асосий таъсир - дори модданинг асосий ёки муҳим таъсири, унинг 
фармакалогик хоссаларидан бири бўлиб, ҳар бир қонкрет ҳолда ундан даво ёки 
профилактика мақсадида фойдаланилади. 
5) Бевосита таъсир - дори моддаларининг тўғридан - тўғри тўқима ва органларга 
кўрсатадиган таъсиридир. Бевосита таъсир кўп ҳолларда асосий таъсир бўлиб 
ҳисобланади. 
6) Билвосита таъсир - дорининг асосий бевосита таъсиридан келиб чиқадиган 
иккинчи даражали фойдали таъсири билвосита (қўшимча) таъсир ҳисобланади. 
7) Нохуш таъсир - дори моддалар асосий таъсир кўрсатиш билан бирга бошқа аъзо 
ва тўқималарга нохуш таъсир кўрсатиши мумкин. 
8) Танлаб кўрсатиладиган таъсир - дориларнинг бутун организм ёки бошқа 
аъзоларга деярли таъсир қилмай, айрим аъзоларга танлаб таъсир кўрсатишидир. 
9) Қайта тикловчи таъсир - дори юбориш тўхтатилганда, унинг таъсири 
йўналтирилган органлар фаолияти нормал ҳолатга келиши тушунилади. 
10) Қайта тикланмайдиган таъсир - дори таъсирида аъзоларда катта ўзгаришлар 
пайдо бўлиб, уларнинг фаолияти тўхтаб қолади, бу тикланмайдиган таъсир дейилади.