2-ma’ruza: Boglovchi moddalar mohiyati, uning maqsadi va vazifalari Reja

2-ma’ruza: Boglovchi moddalar mohiyati, uning maqsadi va vazifalari
Reja: 2.1.Boglovchi moddalarda toғ jinslari va sanoat
chiqindilaridan foydalanish.
2.2.Boglovchi moddalarning qurilishda qo’llanishi.
Tayanch iboralar: toғ jinsi, gips tosh, kalgptsiy sulgpfat, ohaktosh, bo’r, magniy karbonat, trass, pemza, vulkan tuflari, kul, diatomit, trepel, glinit, semyanka, quruq suvoq, devor plitalari, panellar


2.1.Boglovchi moddalarda toғ jinslari va sanoat chiqindilaridan foydalanish.
Boglovchi moddalar sanoatida mahlum turdagi xom ashyo materiallargina ishlatiladi. Lekin ana shu materiallardan har xil miqdorlarda foydalanish va muayyan ishlash texnologik usullarini qo’llanish yo’li bilan xossalari har xil boglovchilar tayyorlanadi. Toғ jinslari va sanoat chiqindilaridan iborat ikkilamchi xom ashyo hisoblanadi.
Yuqorida ko’rsatib o’tilganidek, toғ jinslaridan asosan quyidagilari ishlatiladi. Gips toғ jinslar; ikki molekula suvli gips gips tosh yoki asosan suvsiz kalgptsiy sulgpfatidan iborat angidrit;
Karbonatli toғ jinslari; ohaktosh yoki asosan kalgptsiy karbonatdan iborat boshqa toғ jinslari, masalan, bo’r; asosan magniy karbonatdan tashkil topgan magnezit va kompleks tuz – dolomit;
Gil – tuproqli toғ jinslari; oz miqdorda gil va mergeli, sergil tuproqli toғ jinslari – tarkibida 70% va undan ortiq alyuminiy oksidi bo’lgan oksitlar ham gil tuproqli jinslarga kiritilishi mumkin; Ikkilamchi xom ashyo sifatida domna va yoqilғi shlaklaridan foydalaniladi. Sanoat chiqindilaridan foydalanish katta iqtisodiy ahamiyatga ega.
TSementlarni muayyan xossali qilish yoki boglovchilar tannarxini kamaytirish
maqsadida yuqorida ko’rsatib o’tilgan materiallardan tashqari boglovchilarga qo’shiladigan qo’shilmalar ham ishlatiladi. Bu qo’shilmalar asosan nima maqsadlarda ishlatilishiga qarab quyidagi turlarga bo’linadi:
Aktiv (gidravlik) minerallar; ular tarkibida ko’p miqdorda aktiv formadagi qumtuproq bo’ladi. Bularga trass, pemza, vulkan tuflari, kul, diatomit, trepel, glinit, semyankalarning ham kiritsa bo’ladi;
Inert to’ldirgichlar- kvars qum va boshqalar, qum- tosh, ohaktosh, dolomit,
talomit, tabiiy dolomit kukuni,taiiy teproqsimon kvars, lyoss,yoqilғi kuli, domna kukuni;