2. Mafkuraviy muammolarni o'rganish davr talabi. Milliy g'oya va mafkura dolzarb ijtimoiy zaruriyat

Uyning tasavvurdagi tugal shakli - bosh g‘oya, uning mazmuni va qiyofasini belgilab, tavsiflovchi g‘oyalarni asosiy g‘oyalar, ushbu bosh va asosiy g‘oyalar bilan birga qurilish jarayonidagi ish-harakatlar, usullar mazmunini ifodalovchi g‘oyalar tizimini mafkura deyish mumkin.

• Uyning tasavvurdagi tugal shakli - bosh g‘oya, uning mazmuni va qiyofasini belgilab, tavsiflovchi g‘oyalarni asosiy g‘oyalar, ushbu bosh va asosiy g‘oyalar bilan birga qurilish jarayonidagi ish-harakatlar, usullar mazmunini ifodalovchi g‘oyalar tizimini mafkura deyish mumkin.

Ideologiya

• G'arb mamlakatlari tillarida mafkura «ideologiya» atamasi vositasida qo'llaniladi. «Ideologiya» yunoncha «ideya» va «logos» so'zlarining birikmasidan tashkil topgan bo'lib, g'oyalar haqidagi ta'limot degan ma'noni bildiradi. Bu atama ilk bor 1797 yilda fransuz inqilobi davrida faylasuf va iqtisodchi Destyut de Trasse tomonidan ilmiy muomalaga kiritilgan. U 1815-yilda yozgan “Ideologiya elementlari” nomli kitobida “ideologiya” so’zini falsafiy tushuncha sifatida ishlatgan.
• Mafkuralarni quyidagicha tasniflash mumkin: diniy, dunyoviy, milliy, siyosiy; ijtimoiy kuchlar manfaatini ifoda etishiga ko’ra: sinfiy, milliy, umumxalq, umuminsoniy; inson va jamiyatga ta’sir qilish xususiyatiga ko’ra ijobiy natija beradigan: real (amaliy), tadrijiy (evolyutsion), liberal, progressiv, bunyodkor; inson va jamiyatga ta’sir qilish xususiyatiga ko’ra salbiy natija beradigan: utopik (xayoliy), inqilobiy (revolyutsion), mustabid (totalitar), regressiv, vayronkor.

diniy
dunyoviy
milliy
siyosiy
Mafkuralarning turli ko’rinishlari

1. Инсон ва жамиятга таъсир қилиш хусусиятига кўра ижобий натижа берадиган мафкуралар. Буларга киради:	2. Инсон ва жамиятга таъсир қилиш хусусиятига кўра салбий натижа берадиган мафкуралар. Буларга киради:
Реал (амалий) мафкуралар.	Утопик (хаёлий) мафкуралар.
Тадрижий (эволюцион) мафкуралар.	Инкилобий (революцион) мафкуралар.
Либерал мафкуралар.	Мустабид (тоталитар) мафкуралар.
Прогрессив мафкуралар.	Регрессив мафкуралар.
Бунёдкор мафкуралар.	Вайронкор мафкуралар.