2-laboratoriya mashg'uloti vodorod va vodorod peroksid Ishdan maqsad

2-LABORATORIYA MASHG'ULOTI

Vodorod va vodorod peroksid

Ishdan maqsad: Vodorod va vodorod peroksidlarni olinishi va xossalarni tajribalarda ko’rish.

Kerakli asbob va reaktivlar: Stakan, probirkalar, shisha tayoqcha, uchi cho'zilgan shisha nay o'tkazilgan propkali probirka, shtativ, rux bo’lagi (Zn), silindr, suv, shisha plastinka, suvli vanna, silindr, sochiq, gorelka, vodorod peroksidi (H₂O₂), marganes (II)-oksidi (MnO₂), qo'rg'oshin nitrat (Pb(NO₃)₂), vodorod sulfldli suv (H₂S), kumush nitrat (AgNO₃), ammiak eritmasi (NH₄OH), sherst.
Ishning borishi:

1.Tajriba: Vodorodning olinishi.

Uchi cho'zilgan shisha nay o'tkazilgan propkali probirkadan iborat asbob yig'ing.

Probirkaga bir necha bo'lak rux solib, probirkan'mg uchdan bir qismiga suyultirilgan sulfat kislota quying. Nay o'tkazilgan probkani probirkaga zich qilib tiqib, probirkani shtativning qisqichiga tik qilib o'rnating. Gaz ajralib chiqishini kuzating. Nay orqali chiqayotgan vodorodda havo bor-yo'qligini tekshirib ko'ring. Buning uchun probirkani uchi cho'zilgan nay ustiga lo'nkarib, yarim minut ushlab turing, probirkani oling va uni ag'darmay turib yonib turgan gorelkaga yaqinlashtiring. Agar probirkaga toza vodorod yig'ilgan bo'lsa, osoyishtalik bilan yonib. och havo rang alanga hosil qiladi. Agar vodorodga havo aralashgan bo'lsa sekinroq yonadi va portlash ovozi eshitiladi.

Asbobdan chiqayotgan vodorodning tozaligiga ishonch hosil qilgandan so'ng, uchi cho'zilgan naydan chiqayotgan gazni yondiring. Vodorod alangasi ustiga quruq stakan tuting. Stakan devorlarida mayda suv tomchilari hosil bo'lishini kuzating.

2.Tajriba: Qaldiroq gazning portlashi.

Kichikroq bir silindrni suv bilan to'ldiring va og'zini shisha plastinka bilan berkitib, suvli vannaga to'nkaring. Silindrning 30% qolganini vodorod bilan to'ldiring

Silindrni og'zini yana berkitib turib vannadan oling. Silindrni sochiq bilan o'rang va og'zini ochib, gorelka alangasiga tuting. Portlashni kuzating.

3. Tajriba:Vodorod peroksidning katalitik parchalanishi.

Probirkaga H₂O₂ ning 3 % li eritmasidan 1-2 ml quying va unga ozgina MnO₂ soling. Ajralib chiqayotgan gazni uchi yallig'lanib turgan cho'p bilan sinab ko'ring. Reaksiya tenglamasini yozing.

4. Tajriba:Vodorod peroksidning oksidlash xossasi

Probirkaga qo'rg'oshin nitrat eritmasidan quying, uning ustiga vodorod sulfldli suv quying. Qo'rg'oshin sulfidning qora cho'kmasi hosil bo'lishini kuzating. Reaksiya tenglamasini yozing.

Cho'kmani filtrlab oling, suv bilan yuving so’ngra unga filtrda H₂O₂ ning 3 % li eritmasi bilan to oqarguncha ishlov bering. Qo'rg'oshin nitrat bilan H₂O₂ o'zaro ta'sir etganda qo'rg'oshin sulfat hosil bo'lishini e'tiborga oling, reaksiya tenglamasini yozing.

5. Tajriba:Vodorod peroksidning qaytarish xossasi.

Probirkaga kumush nitrat eritmasidan 2-3 ml quying va uning ustiga hosil bo'lgan loyqa yo'qolguncha ammiak eritmasidan tomizib turing.(Ortiqcha tomizmang!) Hosil bo'lgan eritmaga H₂O₂ ning 3 % li eritmasida qo'shing. Qora rangli cho'kma (kumush metalli) hosil bo'lishini va gaz ajraiib chiqishini (yonib turgan cho'p bilan sinab ko'ring) kuzating. Quzitilgan hodisani izohlab bering. Reaksiya tenglamasini yozing.

6. Tajriba:Vodorod peroksid bilan oqartirish.

Bir qiyqim odmi sherstni suyultirilgan ishqor eritmasi bilan ishlab yog’ini ketkazing va H₂O₂ ning 3 % li eritmasi solingan probirkaga tushiring. Bir necha soatdan so’ng sherst rangini o'zgarishini ko'rasiz.

Savollar:

1. 
   Nechta tipik metallmaslar mavjud va ular D.I.Mendeleevning kimyoviy elementlar davriy sistemasining qaysi tomonida joylashgan?
   
2. 
   Metallmaslarning qanday umumiy xossalari mavjud?
   
3. 
   Vodorodning atom tuzilishi va umumiy xossalarini tushuntirib bering.
   
4. 
   Vodorod labaratoriya va sanoatda qanday olinadi?
   
5. 
   Nima sababdan suv yer sharida temperaturani tartibga solib turadi?
   
6. 
   Mineral suv nima va uning qanday turlari mavjud?