2-лаборатория иши суюқликлар сарфини ўлчаш ва назорат қилишни ўрганиш

Автоматик ростлаш жараёнининг таснифи

Калитларни улаганмизда микропротсессорли бошқариш блоки 10 ва насос 5 ишга тушади. Насос бочкадан сувни торайтириш қурилмаси 9 томон ҳайдайди. Торайтириш қурилмасидаги диафрагма оқимни тезлигини ошириб босимни камайтиради натижада диафрагманинг олдинги ва кейинги қисмида босимлар фарқи вужудга келади. Дифманометрнинг олдинги ва ундан кейинги қисмидаги босимлар ўзгаришига мувофиқ датчик 6 кучланиши ўзгаради ва бу ўзгариш доимий равишда микропротсессорли бошқариш блокига узатилади. Микропротсессорли бошқариш блокида босимлар фақри сарф формуласига қўйилиб ҳисобланади ва сарфнинг қиймати дисплейга чиқарилади.

Агар биз сарфни қийматини бирор қийматда ростлайдиган бўлсак микропротсессорли бошқариш блокига тугмалар ёрдамида вазифа қийматини киритамиз ва “сарфни ростлашга ўтиш” менюсида ок тугмасини босамиз. Натижада вазифа қиймат билан сарфнинг ҳозирги қиймати солиштирилиб ижро қурилмамиз 3 винтилни 4 очади ёки ёпади токи сарфнинг қиймати берилган вазифа қийматига тенглашгунча. Агар ижро механизми винтилни ёпаётган бўлса микропротсессорли ростлаш қурилмамизда сариқ светодиод ёниб туради. Агарда ижро механизми винтилни очаётган бўлса микропротсессорли ростлаш қурилмамизда кўк светодиод ёниб туради. Агар сарфни қиймати берилган вазифа қийматига тенглашса ижро қурилмаси айланишдан тўхтайди ва яшил светодиод ёниб сарф қиймати ростланганини кўрсатиб туради.
Ишни бажариш тартиби
Тажриба стенди ишга туширилади ва дисплай ёқилади. Насос ёрдамида идишдаги суюқлик қувур бўйлаб ҳаракатга келтирилади. Қувурда ўрнатилган торайтирувчи қурилманинг кириш (P₁) ва чиқиш қисмларидаги (P₂) босимлар U–симон ва деформацион манометрлар ёрдамида ўлчанади. Қувурдаги суюқликнинг ҳажмий ва массавий сарфлари қуйидаги формулалар ёрдамида ҳисобланилади ва қийматлар жадвалга ёзиб борилади.
(1)
(2)

Ҳисобот жадвали

№	Суюқлик тури	Суюқлик зичлиги, кг/м^3	Киришдаги босим (P1), Па	Чиқишдаги босим (P2), Па	Қувур диаметри, мм	Тешик диаметри, мм	Ҳажмий сарф, литр	Массавий сарф, кг/с
1	Сув	1000	300000	150000	25	15	2936,7	288,2*10^4
2	Эфир	720	300000	150000	25	15	3460,7	773,1*10^4
3	Мазут	900	300000	150000	25	15	3095,7	278,6*10^4
4	Ёг	920	300000	150000	25	15	3061,8	281,6*10^4

Назорат саволлари

1. 
   Торайтириш қурилмаларининг ишлаш принципи ва турлари.
   
2. 
   Қандай торайтириш қурилмаларига “стандарт қурилмалар” дейилади.
   
3. 
   Босимлар фарқи ўзгарувчан сарф ўлчагичларнинг асосий афзалликлари.