2-laboratoriya ishi ikki komponentli sistemalar politermasini o’rganish

2-LABORATORIYA ISHI
Ikki komponentli sistemalar politermasini o’rganish.
Ishdan maqsad: Tajriba natijalari asosida fazoviy diagramma va Ca(NO₃)₂-H₂O, NH₄NO₃-H₂O, Na₂CO₃-H₂O, NaHCO₃-H₂O sistemalarida haroratning va kontsentratsiyaning o’zgarishi bilan qanday o’zgarishlar bo’lganini yoki bo’lishi mumkinligini aniqlash, ya’ni eritma tarkibida yangi moddalar hosil bo’lishi, yoki hosil bo’lmasligi, hosil bo’lsa bu moddalarning hosil bo’lish muhiti, hosil bo’lish kontsentratsiyalari va hosil bo’lish haroratlarini aniqlash.
Nazariy qism
Fizik-kimyoviy tahlilning vazifasi kimyoviy muvozanatdagi sistemaning o’zgarishini fizik va geometrik usullar bilan o’rganishdan iboratdir. Sistema o’zaro ta’sir etish imkoniyatiga ega bo’lgan moddalar majmuasidir. Sistema holatini uning xossalari majmuasi bilan aniqlash mumkin. Sistemaning termodinamik xossasi harorat, hajm, bosim va kontsentratsiya bilan xarakterlanadi.

Sistemalarning fizik-kimyoviy tahlili suyuqlanish, eruvchanlik va mikrotuzilishlarni o’rganishga asoslangan. Uch va undan ortiq komponentli sistemalar eruvchanlik diagrammasi komponentlardan biri ikkinchisini eruvchanligini kamaytirishi va yoki kupaytirishi mumkin bo’lgan jarayonlarni o’z ichiga oladi.

Barcha komponentlarni o’zaro ta’sirida bo’lgan sistemalar muvozanat holatiga intiladi. Muvozanat holatida sistemani tashkil etuvchi komponent va fazalarning xarorati, bosim va kimyoviy potentsiali teng bo’ladi. Sistema muvozanat holatida qancha uzoq bo’lsa jarayon shuncha tezlik bilan ketadi. SHuning uchun texnologik muammolarni yechishda sistemaning muvozanat sharoitlarini bilish muhim ahamiyat kasb etadi.

Sistemaning tarkibi, holati va xossasi o’rtasidagi bog’lanish fizik-kimyoviy diagrammalarda yaqqol namoyon bo’ladi.

Qattiq fazani suyuqlanish va qotishini ko’rsatuvchi xolat diagrammalar suyuqlanish diagrammasi deyiladi.

Eritma ikkala qattiq faza bilan to’yingan bo’lsa, diagrammaning bu egri chiziqlarining kesishgan nuqtalariga evtektik nuqtalar deyiladi.