7-labaratoriya ishi. YONILG`ILARNING TURLI XILLARI VA ULARDAN UNUMLI FOYDALANISH UUSULLARI BILAN TANISHISH
Sizga berilgan har xil yonilg`I namunalarini diqqat bilan ko`zdan kechiring. Berilgan yonilg`ilarning fizik xossalarini ifodolovchi jadval tuzib, mustaqil tarzda to`ldiring.
Sizga berilgan yonilg`ilardan foydalanish usullari va xavfsizlik choralarini bayon qiling.
8-labaratoriya ishi. KISLOTA ERITMASIGA RUX TA’SIR ETTIRIB VODOROD OLISH.
1.Probirkaga ohistalik bilan 4-5 ta rux bo`lakchalaridan solib, ustiga 2-3 ml xlorid kislota eritmasidan quying. Sodir bo`layotgan hodisalarni kuzating. Vodorod qaysi moddadan ajralib chiqadi?. Reaksiya tenglamasini yozing. Probirka og`ziga gaz o`tkazgich nay o`rnating. Probirkadagi havo chiqib bo`lgandan keyin ajralib chiqayotgan vodorodni xavfsizlik choralarini ko`rgan holda ehtiyotlik bilan yoqib ko`ring. (Xavfsizlik qoidasiga qat’iy amal qiling!)
2.Gaz pufakchalari ajralib chiqishi to`xtagach, eritmadan bir necha tomchi olib, shisha ustiga tomizing va spirt lampasida ohistalik bilan qizdiring. Shisha ustida qolgan dog`larga e’tibor bering. Qanday yangi modda hosil bo`ladi?
9-labaratoriya ishi VODOROTNING MIS (II)-OKSID BILAN O`ZARO TA’SIRI VA BU REAKSIYANING AMALIY AHAMIYATINI O`RGANISH
8 labaratoriya ishida ko`rsatilgandek vodorod oling. Ajralib chiqayotgan vadorodni gaz o`tkazgich nay yordamida mis (II)-oksid solingan probirkaga yo`naltiring. Probirkani mis (II)-oksid solingan qismini spirt lampasi alangasida qizdirib turing.
Mis (II)-oksid solingan probirka devorlarida, mis (II)-oksid atrofida qanday hodisa sodir bo`ladi ? Sodir bo`lgan hodisalar mohiyatini tushuntiring. Kimyoviy reyaksalarning tenglamalarini yozing.
10-labaratoriya ishi SUVNING OKSIDLARI BILAN O`ZARO TA’SIRI. HOSIL BO`LGAN ERITMALARDA INDIKATORLAR RANGINING O`ZGARISHI
1.Kalsiy oksidining suv bilan o`zaro ta’siri va hosil bo`lgan eritmada indikatorlar rangini o`zgarishi. Stakanga 50 ml suv quying va unga 2-3 bo`lak so`ndirilmagan ohak soling. Sodir bo`lgan hodisani kuzating. Hosil bo`lgan oq rangli eritmani tindiring. Tingan shaffof qismidan uchta probirkaga 2-3 ml dan oling.
1-probirkaga lakmus eritmasidan, 2-probirkaga fenolftalein, 3-probirkaga metilzarg`aldog`i eritmalaridan tomizing. Indikatorlar qo`shilgan eritmalarning rangi o`zgarishiga e’tibor bering va uni indikatorlar ko`rsatkichlari jadvaliga solishtirib ko`ring (54 rasm).
2.Fosfor (V)-oksidining suv eritmasi bilan o`zaro ta`siri va hosil bo`lgan eritmada indikatorlar rangining o`zgarishi.
Fosforning havoda yonishi natijasida hosil bo`lgan fosfor (V)-oksidini suvda eriting. Hosil bo`lgan eritmadan uchta probirkaga namuna oling va yuqoridagi 1-ishdagi kabi indikatorlar ta`sirini o`rganing.
3. Mis (II)-oksidning suvga ta’sirining mayda bo`lakchalari yoki kukunidan soling, ustiga 5-10 ml suv quying. Yaxshilab aralashtiring. Nimani kuzatingiz ?
Kalsiy oksid, fosfor (V)-oksid, mis (II)-oksidlarning suv bilan o`zaro ta`sirini solishtirgan holda xulosa chiqaring.