2-kurs, кечки O‘quv-uslubiy majmua bilim sohasi

Ort ko‘makchilar

Umumiy tavsif

Ort ko‘makchilar (后置词 houzhici) ko‘makchilar bilan ifoda­langan makon va zamon munosabatlarni aniqlayotgan yordamchi so‘zlar. Ort ko‘makchilar ko‘makchilar bilan birga makon va zamon hol iboralari bilan qo‘llaniladi.

Ort ko‘makchilar otlar bilan genetik bog‘lib bo‘lib, ularning hosil shakl (derivat)lari hisoblanadi. Otlarning ba’zi sintak­tik xususiyatlarini ort ko‘makchilar o‘zida saqlab qolgan. Ot kabi ort ko‘makchi o‘z oldida olmosh yoki yordamchi so‘z bilan birikkan ot bilan ifodalangan aniqlovchiga ega bo‘ladi.

Shu bilan birga ort ko‘makchilar makon va zamonni angatuvchi hol iboralari tarkibiga kirib, ko‘pincha ko‘makchilar bilan o‘zaro ta’sirda bo‘ladi va makon va zamon munosabatlari ifoda etadi.

Hozirgi zamon xitoy tilida ko‘pgina ort ko‘makchilar va o‘z­lari hosil bo‘lgan otlar bilan yonma-yon keladi. Ort ko‘makchilar­ning bu xususiyati ba’zi ko‘makchilar, bog‘lovchilar va boshqa yuklamalar bilan yaqinlashtiradi.

旁边 pangbian yon taraf, yoni; 旁边 pangbian yonida, yaqinida; 中间 zhongjian o‘rtasi, markaz; 中间 zhongjian orasida, o‘rta­sida; 周围 zhouwei aylanma; 周围 zhouwei atrofida.