Yer resurslari ham boshqa resurslardek o‘z xususiyatlariga ega. - Yer resurslari ham boshqa resurslardek o‘z xususiyatlariga ega.
- Birinchidan, yer - tabiat mabsuli, in'omi hisoblanib, u inson mehnati bilan yaratilmaydi. Inson faqatgina yerga mehnatini yo‘naltirib, yo yeming ahvolini yaxshilaydi, yoki umuman yomon ahvolga solishi mumkin. Lekin inson o‘z xohishi bilan yer resurslarini hosil qilohnaydi.
- Ikkichnidan, yer chegaralangan tabiiy resursdir. Inson xohlagancha yemi ko‘paytira yoki kamaytira olmaydi. Shu sababli, bosh maqsad yerdan samarali va to‘g‘ri foydalanishdir. Bir mamlakat miqyosida yer miqdori uning chegaralari bilan aniqlansa, umuman hududlar sifatida esa yer miqdori quruqlilc yuzasi bilan belgilanadi.
- Yer resurslari jismoniy nuqtai nazardan murakkab majmua hisoblanadi. Bu majmua turli omillar (kimyoviy, fizik, biologik) birlash- masi bilan xarakterlanadi. Yer resurslari turli yer uchastkalaridan iborat bo‘lib, ular bir-biridan tuproq turlari, relyefi, miqdori va boshqa xarakteristikasi bilan farqlanadi.
- Uchinchidan, yer abadiy ishlab chiqarish vositasidir. Shuningdek, yer har doim ishlab chiqarishdagi eng asosiy omil sifatida o‘z o‘mini yo‘qotmaydi. Undan mablag'ni ko‘paytirish, ishlab chiqarishda zamonaviy texnologiyalar orqali qishloq xo‘jalikdagi yerlardan unumli va samarah foydalanish, shuningdek sanoat va uy-joy qurilishi maqsadida foydalanish mumkin. Shu bilan birga, texnika taraqqiyoti yuksak cho‘qqilarga ko‘tarilganiga qaramay yemi boshqa ishlab chiqarish omillari bilan almashtirib bo‘lmaydi.
0‘zbekiston Respublikasida suvga bo‘lgan talabni qondirish muammolarini yechish barchaning zimmasidagi vazifadir. Qishloq xo‘jalik korxonasini suv bilan ta’minlashda suv ob‘ektlaridan tejamli foydalanish, suvni me‘yorlar bo‘yicha olishni tashkil etish va foydalanishni tartibga solish zarurdir. Suv bilan ta’minlash va sug‘orish ishlarini magistral kanallar, suv omborlari va boshqa suv xo‘jaligi ob‘ektlari bajaradi. Suvlardan foydalanish ishlari ichki xo‘jalik va suv tizimi rejalariga asosan amalga oshiriladi. - 0‘zbekiston Respublikasida suvga bo‘lgan talabni qondirish muammolarini yechish barchaning zimmasidagi vazifadir. Qishloq xo‘jalik korxonasini suv bilan ta’minlashda suv ob‘ektlaridan tejamli foydalanish, suvni me‘yorlar bo‘yicha olishni tashkil etish va foydalanishni tartibga solish zarurdir. Suv bilan ta’minlash va sug‘orish ishlarini magistral kanallar, suv omborlari va boshqa suv xo‘jaligi ob‘ektlari bajaradi. Suvlardan foydalanish ishlari ichki xo‘jalik va suv tizimi rejalariga asosan amalga oshiriladi.
- Suvdan maxsus foydalanish ruxsataomasi bo‘lganlarga suv limit bo‘yicha beriladi. Suvdan foydalanish tartibi suv xo‘jaligi organlari tomonidan ishlab chiqiladi. Vazirlar mahkamasi esa suv uchun haq to‘lash, suvdan limit bo‘yicha foydalanish, nazorat qilishni amalga oshiradi. Suv olish va uning hisob-kitobini yuritish suv xo‘jaligi organi bilan tuzilgan shartnomaga binoan amalga oshiriladi. Suvdan foydalanuvchilar sug‘orishni ichki suv yo‘llari, drenaj, suv chiqarish quduqlari yordamida amalga oshiradilar.
- 0‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2003 yil 24 martdagi “Qishloq xo‘jaligida iqtisodiy islohotlami chuqurlashtirishning eng muhim yo‘nalishlari to‘g‘risida” gi PF-3226-sonli Farmoniga asosan respublikada fermer xo‘jaliklarini rivojlantirish ustuvor yo‘nalish deb belgilandi. Farmonga muvofiq respublika qisliloq va suv xo‘jaligida o‘tkazilayotgan islohotlarni yanada chuqurlashtirish, soha boshqaruvini takomillashtirish maqsadida Vazirlar Mahkamasining 2003 yil 28 iyundagi 290-sonli va 21 iyuldagi 320-sonli qarorlari qabul qilindi. Respublika suv xo‘jaligida muhim o'zgarishlar yuz berdi. Suv resurslarini ma'muriy-hududiy boshqarishdan havzaviy boshqarish printsipiga o‘tkazildi.
Do'stlaringiz bilan baham: |