2. Janubiy Amerika materigining iqlimi

And tog‘larining iqlimi. And tog‘ tizimining iqlimi sharoiti juda xilma-xil
bo‘lib, uning muayyan ravishdagi o‘zgarishi ikki xil yo‘nalishda -balandlik va
kenglik bo‘ylab yaqqol namoyon bo‘ladi. Birinchi yo‘nalishda tog‘larning etagidan
ularning tepalariga tomon iqlimning balandlik o‘zgarishi bo‘lsa, ikkinchi yo‘nalish
katta masofaga cho‘zilib yotgan tog‘larda iqlimning shimoldan janubga tomon
o‘zgarib borishidir.

And tog‘ tizimida iqlimning balandlik bo‘ylab o‘zgarishi havo haroratining,

atmosfera yog‘inlarining taqsimlanishida, havo bosimining o‘zgarishida aniq
seziladi. Bunday o‘zgarishlar oqibatida iqlimning balandlik mintaqalari vujudga
keladi. Meridional ravishda 9000 km masofaga cho‘zilib yotgan And tog‘ tizimi
shimolda subekvatorial va ekvatorial mintaqalardan tortib, janubda subtropik va
mo‘’tadil mintaqalarni ham kesib o‘tadi. Shuning uchun har qaysi mintaqa
hududida joylashgan And tog‘larining qismi shu mintaqaning iqlim xususiyatlarini
o‘zida aks ettiradi.

Binobarin, ekvator yaqinida And tog‘larining quyi mintaqasida ekvatorial

iqlimi mavjud bo‘lsa, tog‘ tepalarida qor va muzliklarni hosil kiluvchi nival iqlim
mavjud. And tog‘larining tropik mintaqada joylashgan markaziy yassi tog‘liklarida
iqlim o‘ziga xos xususiyatga ega. Bu yerda havo nihoyatda toza, quruq va sovuq.
Hatto yoz oylarida ham yog‘in qor tarzida yog‘adi. Tropik mintaqadagi baland
yassi tog‘liklar dunyodatn eng quruq va unumsiz yerlar hisoblanadi. Bir kecha
kunduzda ob-havo necha martalab o‘zgarib, kuchli shamollar tez-tez takrorlanib
turadi. Odamlar bunday iqlim sharoitiga zo‘rg‘a chidaydi. And tog‘ tizimining
subtropik va mo‘’tadil mintaqalarida iqlim boshqacha harakterga ega. Bu joylarda
yog‘in mikdori ancha ko‘payadi. Havo haroratining va yogingarchilik mikdorining
taqsimlanishida fasl o‘zgarishlari aniq sezilib turadi.