2 II. Asosiy qism

1) Plakoid tangacha. Bu eng primitiv tangacha bo’lib, solishtirma anatomik jihatdan juda ham diqqatga sazovordir, chunki faqat ganoid va suyak tangachalar emas balki tishlar ham o’sha tangchadan iborat. Akulalarning tishi ham haqiqiy plakoid tangachadir.
2) Ganoid tangacha. Hozirgi paytda juda kamdan-kam baliqlar cho’tka qanotlilar baliqlarda bor. Lekin u qazilma baliqlarda ko’p bo’lgan. Tipik holdagi ganoid tangchalar yassirombik plastinkalardan iborat bo’ladi.
Ganoid tangchaning tashqi qatlami juda qattiq maxsus moddadan ganoiddan, ostki qatlami suyak to’qimadan tashkil topgan. Ganoid tangacha butkul biriktiruvchi to’qimadan hosil bo’ladi. Shuning uchun ham hech vaqt emal bilan qoplangan bo’lmaydi.
3) Suyak tangacha. Ko’p qanotlilar, barcha suyakli baliqlarga xosdir. Bu tangacha tipik holda turli kattalikdagi yupqa suyak plastinkadan iboratdir. Suyak tangachalar doimo o’sib turadi va plastinka atrofida yillik halqalar hosil bo’ladi. Ixtiologlar mana shu xalqalarga qarab baliqlarni yoshini aniqlaydilar. Ko’p baliqlarning suzgich qanotlaridagi suyak tangachalar suyak tikanaklarini hosil qiladi.
Baliqlarni rangi – bir qancha sabablarga boliq. Masalan kumushdek yaltirash tangalargagina emas, balki baliqning ko’p ichki organlariga (havo pufakchasi, qorin pardasiga) ham xos bo’ladi va guanin moddasining borligidan kelib chiqadi. Ko’pgina baliqlar o’z rangini o’zgartirib atrofdagi muxit rangiga kira oladi.
O’q skeleti – baliqlarning o’q skeleti turlicha tuzilgan. Qadimgi baliqlar gruppasining o’q skeleti qattiq parda hamda toaydan tuzilgan yoki suyak umrtqa yoylari bilan qoplangan xordadadan iborat. Ancha yosh hozirgi zamona baliqlari o’q skeleti toay yoki umrtqadan iborat bo’lib umrtqalarning orasida xorda qoldii saqlanib qolgan. Ko’pchilik suyakdor baliqlarda xaqiqiy qavuralardan tashqari, muskul suyaklari deb ataladigan suyakchalari ham bo’ladi. Bu suyakchalar ustki ovuradan kelib chiqqan.
Bosh skeleti – baliqlarning bosh miya skeleti avvalo visstseral skeletni rivojlanib ketganligi bilan xarakterlanadi, vissteral skeletda ja va til osti (ganoid) eylardan iborat bo’lgan ovqat tutuvchi ja apparati, hamda kamida beshta jabra yoyidan tashkil topgan jabra apparati bo’ladi. Jabra shu jabra yoylariga o’rnashadi.