2-bob. Temirbeton konstruktsiyalarini chegaraviy holatlar bo`yicha hisoblash va loyihalash asoslari

, σ
x
=
My/I 
– 
x
o`qi bo`ylab normal kuchlanish; 
σ
y
– 
y
o`qi bo`ylab normal kuchlanish; 
τ
xy
– 
urinma kuchlanish 
τ
xy
=
QS
/(
Ib
); kesimi to`g’ri to`rtburchak bo`lgan temirbeton to`sinni 
kuchlanganlik holatini qaraydigan bo`lsak, neytral o`q sathida 
σ
x
= 0; 
σ
mt
=- 
σ
mc 
= 
τ 
=
Q
/(
bz
) ( 
z
=
I
/
S
– ichki juft kuch elkasi). 
Bu masalani echishda har jihatdan benuqsonsiz temirbeton to`sinini ishlash xususiyatini 
tashqi ta`sir etuvchi kuch va undagi ixtyoriy tanlangan kesimdagi ichki kuchlanishlarni materiallar 
qarshiligi, elastiklik nazariyasi, qattiq jismlar va qurilish mexanikasi formulalarining 
geometrik
(geometrik o`zaro nisbatda konstruktsiyani ko`chishi va deformatsiyalanish orasidagi bog’lanish) 
va 
fizik
(kuchlanish deformatsiyalanishga bog’liqligini ko`rsatuvchi qonun) nisbati orqali statik 
yoki dinamik shartlarga ko`ra ko`rib chiqaylik. 
To`sin kesimi ma`lum bo`lsa, unga ta`sir etuvchi kuchga tegishli bo`lgan yuk ko`tarish 
qobiliyati etarlimi yoki ko`ndalang kesimi o`lchamlari ung ta`sir etuvchi momentni qabul eta 
oladimi va ichki kuchlanishlar no`malum degan savollarga javob berish uchun keltirilgan uchta 
tenglamadan ikkitasi:
M 
= 0,5·
q
·
x·
(l – 
x
);